Met de inwerkingtreding van het nieuw Surinaams Burgerlijk Wetboek (BW) op 1 mei 2025 is het concubinaat wettelijk erkend. In Boek 1 en 4 zijn er expliciet artikelen opgenomen over concubinaat dat wordt omschreven als “samengeleefd als waren zij gehuwd”. In Boek 3, 6 en 7 zijn er ook artikelen opgenomen die op het concubinaat van toepassing zijn, daarvoor worden zoal de begrippen “partner en levensgezel” genoemd.
Enkele van deze regels zijn: Regeling vergoedingsrechten (Artikel 1:87a BW). Als een van de partners financieel heeft bijgedragen aan de aankoop of verbetering van een goed (bijvoorbeeld een woning) dat op naam van de andere partner staat, ontstaat er een vergoedingsrecht. Tevens is meegenomen, dat ingeval de woning in waarde toeneemt, de ander ook gerechtigd is tot een evenredig deel van de waardevermeerdering.
In de Regeling bewijslast (Artikel 1:131a BW)
Wanneer niet bewezen kan worden aan wie bepaalde goederen toebehoren, worden deze geacht gemeenschappelijk eigendom te zijn. In dit geval zal het goed aan beide partijen voor de helft toebehoren.
Regeling gebruik van de woning bij beëindiging concubinaatsrelatie (Artikel 1:165a BW)
Indien een concubinaatsrelatie tien jaar of langer heeft geduurd, kan een rechter bepalen dat een partner tot maximaal negen maanden in de woning van de andere partner mag blijven wonen tegen een redelijke gebruiksvergoeding.
Regeling vergoeding van bevallingskosten (Artikel 1:408a BW)
De verwekker van een kind is verplicht om de kosten van de bevalling en het onderhoud van de moeder gedurende de eerste zes weken na de bevalling te vergoeden, zelfs als het kind doodgeboren is.
Regeling partneralimentatie bij beëindiging van de relatie (Artikel 1:408b BW)
Na beëindiging van een langdurige concubinaatsrelatie kan de rechter bepalen dat een van de partners alimentatie aan de ander moet betalen, afhankelijk van factoren zoals de duur van de relatie, financiële afhankelijkheid en de aanwezigheid van kinderen.
Regeling verzorgingsvruchtgebruik na overlijden van de levenspartner (Artikel 4:30b BW)
Een concubine of concubaan die ten minste tien jaar samenwoonde met de overledene, kan door de rechter gelijkgesteld worden aan een echtgenoot en zo aanspraak maken op verzorgingsvruchtgebruik van de woning en inboedel. De erflater kan volgens lid 2 een echtgenoot en een concubine (concubaan) achterlaten.
Regeling omtrent schadevergoeding bij schade aan lichaam en geest of overlijden van levensgezel door fout van derde (Artikel 6:107 en 6:108 BW)
Indien een partner overlijdt of gewond raakt door de fout van een derde, kan de (achterblijvende) partner aanspraak maken op schadevergoeding, inclusief vergoeding van affectieschade.
Regeling omtrent huren van woning (Artikel 7:240 lid 1 BW)
Na twee jaar samenwonen wordt een partner automatisch medehuurder van de woning. Dit betekent dat de partner die de woning huurt de ander niet zomaar uit huis kan zetten.
Bescherming van kinderen uit concubinaatsrelatie
Het nieuwe BW bevat ook bepalingen ter bescherming van kinderen uit concubinaatsrelaties. Artikel 1:404 BW verplicht beide ouders om financieel bij te dragen aan de verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen. Artikel 1:394 BW stelt expliciet dat de verwekker of levensgezel van de moeder die heeft ingestemd met een daad die de verwekking van het kind tot gevolg heeft gehad, zijn verplicht in het voorzien in de kosten van verzorging en opvoeding van het kind. Dit op basis van artikel 1:207 BW (Gerechtelijke vaststelling vaderschap) waarbij op basis van DNA-onderzoek dit zal komen vast te staan wie de verwekker is.
Verder geeft artikel 1:395a BW aan “Ouders zijn verplicht te voorzien in de kosten van levensonderhoud en studie van hun meerderjarige kinderen die de leeftijd van eenentwintig jaar niet hebben bereikt”
Conclusie
Met de invoering van het nieuw Surinaamse BW krijgen concubines en concubanen eindelijk een wettelijke erkenning en bescherming die voorheen ontbrak. Veel zal ook afhangen van de bewijslast waarbij artikel 3:119 BW een belangrijke rol zal spelen. Om de bewijslast vast te stellen zal het zeker een gehaal en getrek zijn tussen de scheidende levenspartners en zal mogelijk artikel 3: 110 BW een rol gaan spelen. Artikel 3:110 BW geeft aan dat de rechtsverhouding tussen partijen met zich meebrengt dat de aanschaf door de één tevens impliceert dat die mede aanschaft voor de ander. Ook ben ik heel benieuwd naar de (praktische) werking van artikel 4:30b lid 2 waarbij er sprake is van een echtgenoot en een levenspartner van een erflater. Heel veel zal in de praktijk bij rechterlijke uitspraak moeten worden vastgesteld.
Lees hier uitgebreide versie Concubinaat is eindelijk wettelijk erkend in het nieuw Surinaams Burgerlijk Wetboek 24022025
Mr. Michel Boetius, MBA.
(mboetius@yahoo.com)
