Het is inmiddels een paar weken geleden dat president Jennifer Simons tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) in De Nationale Assemblée sprak. Kant-en-klare taal over de toestand bij verschillende staatsbedrijven, waaronder de Melkcentrale N.V. (MCP). Haar woorden waren duidelijk:
“Bepaalde staatsbedrijven worden gewoon leeggestolen.” (bron: Waterkant.net, 14 november 2025)
Verder vroeg zij zich hardop af welk accountantsbedrijf verantwoordelijk was voor de controle bij MCP. Daarmee gaf de president een duidelijk signaal af dat niet alleen het management ter verantwoording moet worden geroepen, maar ook de controlerende instanties die jarenlang hebben nagelaten om misstanden te rapporteren.
De kritische vraag moet worden gesteld: Hoe kon dit gebeuren? Nieuwe feiten, waarvan de media melding maakt, bevestigen nu dat de melkcentrale na drie jaar SRD 350 miljoen aan financiële schade heeft geleden. De kop van het media-artikel prijkt groot in Suriname Herald van 22 november 2025. Helaas wordt niet de nadruk gelegd op de enorme schade van 350 miljoen, wat elke verbeelding ver te boven gaat, maar wel op de eerste zin van de kop van het artikel, namelijk: Melkcentrale zet herstel in.
Moet de samenleving, die uiteindelijk het gelag betaalt, dit blijven accepteren? Hoe heeft de accountant deze schade niet kunnen zien? Welke accountant is hiervoor verantwoordelijk? Gaat die vrijuit? Is dit niet precies datgene waar de president terecht naar verwijst? Zijn er meerdere accountants die gedurende de afgelopen drie jaar de audits hebben gedaan of is het steeds dezelfde accountant geweest? Grove schuld, onkunde of medeplichtigheid? Wanneer zijn die jaarverslagen opgemaakt? Dit zijn allemaal vragen die beantwoord moeten worden door de regering en dringende maatregelen die met de meeste spoed moeten worden getroffen. De president dient zich nu ook af te vragen bij welke instantie dit moet worden aangeklaagd. Of gaan accountants in Suriname vrijuit? De minister van LVV, onder wie de Melkcentrale ressorteert, dient dit terstond weer op te pakken en is ook ten aanzien hiervan verantwoording schuldig aan de president.
Dit is géén administratieve onzorgvuldigheid. Dit is een onmogelijke, onprofessionele en potentieel frauduleuze handelswijze die geen enkele accountant conform de International Standards on Auditing (ISA) kan verantwoorden. Een audit vergt immers: wekenlang onderzoek, steekproeven, verificatie van documenten, gesprekken met management, risicoanalyse en rapportage.
Het is onmogelijk dat er drie jaar lang zorgvuldige audits zijn gedaan en dat dit niet naar boven is gekomen. Nu wordt de samenleving geconfronteerd met een schade van maar liefst SRD 350 miljoen in een bekend bedrijf als de melkcentrale, dat de belangrijke maatschappelijke functie heeft om leden van diezelfde samenleving, waaronder baby’s, jongeren en seniore burgers, van melk te voorzien.
Is in dit opzicht de accountant de zwijgende schakel geweest bij de Melkcentrale? Als een accountant jarenlang niet in staat is om de financiële anomalieën te zien, geen enkele waarschuwing geeft en vervolgens alle rapporten van een accountantsverklaring voorziet, dan spreken we niet over een losstaand incident. Dan spreken we over structureel falen of bewuste afdekking.
De uitspraak van de president, “Bepaalde staatsbedrijven worden gewoon leeggestolen”, krijgt in dit licht een diepere dimensie. Want leegstelen kan alleen wanneer: het bestuur wegkijkt, het management faalt én de accountant zijn rol verzaakt.
Het risico voor andere parastatalen is hemelsgroot. De beroepsgroep van accountants in Suriname is klein. De kans is reëel dat dezelfde accountant ook controles uitvoerde bij andere staatsbedrijven. Dat betekent dat verliezen bij andere parastatalen onopgemerkt kunnen zijn gebleven, fraude elders kan zijn toegedekt, jaarverslagen mogelijk misleidend waren en de Staat verkeerde beleidsbeslissingen kan hebben genomen op basis van vervalste of onnauwkeurige informatie.
Waar is de beroepsgroep? Opmerkelijk genoeg blijft het stil bij de Surinaamse Orde van Accountants (SCAI), economen, toezichthouders, governance-organisaties en het maatschappelijk middenveld. Hun stilte voedt het wantrouwen en versterkt het gevoel dat er meer aan de hand is.
Aansprakelijkheid is niet optioneel. Een accountant kan toch civielrechtelijk aansprakelijk worden gesteld (grove nalatigheid, misleidende verklaringen), tuchtrechtelijk worden aangepakt (schending van beroepsnormen) en in ernstige gevallen strafrechtelijk worden vervolgd (medeplichtigheid aan fraude, valsheid in geschrifte)? In het geval van MCP moeten deze trajecten zonder twijfel worden geopend.
Laat dit een wake-upcall zijn om onmiddellijk te handelen. Het MCP-schandaal is geen incident, maar een symptoom van systeemfalen. De controleketen is zodanig geïnfecteerd geraakt dat fraude jarenlang kon gedijen. De president heeft het startsein gegeven door publiekelijk te benoemen dat staatsbedrijven leeggestolen worden en dat accountantsbedrijven onderdeel van het onderzoek zouden moeten zijn. Suriname mag deze wake-upcall niet opnieuw negeren. Het land staat nu op een kruispunt: óf het systeem wordt grondig hervormd, óf dezelfde fouten zullen zich eindeloos blijven herhalen in andere instellingen. De stilte, de onachtzaamheid en de misleiding moeten eindigen. De waarheid moet boven tafel komen en de verantwoordelijken moeten worden aangepakt. Nogmaals, minister van LVV, u bent aan zet!
Ajay Gopalrai
