Waar willen wij als maatschappij of samenleving naartoe? Hoe wensen wij onze samenleving ingericht en geordend te hebben? Willen wij een samenleving waarin individuen en groepen vijandig tegenover elkaar staan of vredelievend, begripvol en liefderijk met elkaar omgaan? Het lijkt erop alsof wij aanhoudend afkoersen op maatschappelijke ineenstorting als de koers niet 180 graden gewijzigd wordt. De ondergang van onze moeizaam opgebouwde menselijke beschaving is al geruime tijd gaande. Deze terugval van onze samenleving is te wijten aan het opportunistische overheidsgedrag en gezag, waardoor polarisatie, animositeit, afgunst, wanhoop en radicalisering optreden.
Normen en Waarden
Recentelijk werd bijvoorbeeld op de kritiek van een assembleelid, dat een groep werknemers al enkele maanden niet betaald zou zijn voor geleverde prestatie, door de betrokken minister verdedigend geantwoord, eufemistisch gezegd. Hij reageerde namelijk door te stellen dat het slechts om een kleine groep zou gaan. Toen brak mijn klomp. Al zou het slechts om één werknemer of werkneemster gaan, is dat eentje teveel! Je hebt recht op betaling voor verrichte arbeid, punt uit! Vooral in deze tijd van extreme armoede, waarbij het gros van de mensen niets heeft om op terug te vallen. Wat leer je de samenleving hiermee als een van de hoogste gezagsdragers? Het is in zulke situaties ook niet uitgesloten dat bepaalde individuen hun toevlucht gaan nemen tot misdaad of zelfs tot zelfmoord overgaan. In mijn perceptie is zo een uitspraak eigenlijk het goedpraten van mensenrechtenschending, terwijl mensenrechten als normen en waarden juist de leidraad moeten zijn voor de inrichting en ordening van elke samenleving. Zijn ministers of assembleeleden ooit niet op tijd betaald?
Partijlijn
Een ander recent voorbeeld is van de voorzitter van een politieke partij in Suriname. Deze voorzitter maakte onlangs bekend dat hij afgesproken heeft om samen te gaan werken met een politieke partij uit India, die 180 miljoen leden telt. Het is niet bekend of de politieke partij structuren voor zo een gewichtige en vergaande beslissing zijn geraadpleegd, maar dat is nu niet aan de orde. Verder zou de leiding van de betrokken Indiase partij desgevraagd hebben meegedeeld dat de troef om zo een grote partij te leiden, is door de partijlijn te sanctioneren, dat is de discipline aan het partijprogramma en de partijfilosofie, wat ook de partij van deze voorzitter moet gaan karakteriseren. Toen brak mijn klomp weer. In de praktijk blijkt juist dat deze voorzitter het tegenovergestelde doet van wat hij tijdens de verkiezingspropaganda verkondigde als partijprogramma en partijfilosofie. Hoe dien je het nationaal belang door een ‘friends & family’ policy? Wie moet nu wie eruitgooien wanneer de partijlijn geschonden wordt? Wat leer je een samenleving als je als de hoogste gezagsdrager toezeggingen niet nakomt, dus het opgewekte vertrouwen, waarop elke burger moet kunnen afgaan, schaadt? Want de norm die het volk hiermee wordt aangeleerd, is dat je ongestraft mag liegen en bedriegen, althans in mijn perceptie.
Empathie
Als de onderliggende principes, normen en waarden van deze voorbeelden niet gecorrigeerd worden in de resterende periode vóór de komende verkiezingen, zal onze samenleving steeds meer uiteenvallen en een keer zelfs onleefbaar kunnen worden. Je kunt niet elke keer in de verdediging gaan als gezagsdragers, ook al ben je niet direct schuldig. Begin altijd als verantwoordelijke gezagsdragers je verontschuldigingen aan te bieden en je oprechte deelneming te betuigen om daarna op onderzoek uit te gaan en corrigerend op te treden. Empathisch gedrag siert elke leider en moet tevens een van de belangrijkste eigenschappen zijn van elke goede leider. Empathie is het vermogen om je in de belevingswereld van anderen te kunnen verplaatsen. Zonder empathie kun je de zorgfunctie in het algemeen niet adequaat vervullen en evenmin productief samenwerken. Opportunistisch overheidsgedrag en gezag daarentegen wakkeren antipathie aan.
Dr. Roy I Bhikharie, PhD
Eerst het Volk, dan de Rest
