Er zou geen sprake zijn van een lekkage bij de Afobaka Stuwdam en de dam is in goede conditie. Dat heeft de Staatsolie Power Company Suriname (SPCS) duidelijk gemaakt aan de media, die vrijdag 28 april voor een rondleiding was bij de krachtcentrale.
De directeur van SPCS heeft, samen met verschillende deskundigen, een rondleiding en presentatie gehouden voor journalisten en mediawerkers over het wegspoelen van een deel van een onderhoudsweg, dicht bij de voet van de dam.
Ondanks het bedrijf in de media is verschenen en de samenleving heeft aangegeven dat er geen reden voor paniek is, heeft SPCS besloten om deze te benadrukken door de pers te wijzen wat zij precies hebben gedaan. “Het is jammer dat men uitspraken heeft gedaan die hebben gezorgd voor paniek binnen de samenleving. Uitspraken die zijn gemaakt op basis van een filmpje en foto’s, dus niet van onderzoek al zodanig”, zegt Eddy Frankel, directeur van SPCS.
Er zou door velen beweerd zijn dat er vanuit het Stuwmeer een lek zou zijn en hierdoor de weg is weggespoeld. Echter, is dat niet het geval en zou het meteen te merken zijn aan het grondwater. Dat zou volgens Fränkel veel hoger staan dan het nu is. “Niks van dien aard dus.
Het grondwater is ook gemeten met de meetinstrumenten”, zegt Fränkel. “Het grondwater ligt 3-4 meter onder je lokaal maaiveld, dit is het grasveld tussen de rivier en het gebied waar de afkalving heeft plaatsgevonden. Het grondwater zou de oorzaak moeten zijn geweest (volgens de beweringen) van de afkalving.”
Het grondwater zou volgens de beweringen zijn gestegen door water vanuit het stuwmeer. Met de meting is er nuchter bewijs dat er geen water vanuit de dam zou zijn gestroomd, dat zou hebben gezorgd voor het komen weg te vallen van een deel van de weg.
Als er sprake zou zijn van een lekkage bij de dam zou het water niet zo helder zijn geweest, maar juist troebel. “Het water zou niet zo helder zijn geweest. Als het werkelijk van de damwand was, dan had het deeltjes met zich meegenomen”, zegt Naresh Soerdjnali, HSE-superintendent bij SPCS, als aanvulling op hetgeen wat Fränkel heeft gepresenteerd.
Erosie puur door zware regens
Dat een deel van de onderhoudsweg is geërodeerd, zou puur door de regen zijn veroorzaakt. Fränkel wijt dit aan de zware regens van de afgelopen dagen. “We hebben vastgesteld dat water uit het stuwmeer zou hebben bijgedragen aan de afkalving.
Het is louter afvloeiend hemelwater dat zijn weg naar de rivier zoekt. Het heeft juist op dat punt van de weg zijn laagste punt gevonden.” Echter, is er een opmerking gemaakt dat dit niet de eerste keer is dat er harde regens zijn geweest en vragen waarom juist nu.
Fränkel zegt dat ondanks de hevige regens hiervoor, het nooit eerder is gebeurd en het zou de eerste keer zijn dat zo een afkalving is ontstaan en dat het ‘hemelwater’ afvoersysteem niet berekend was op die hoeveelheid die zich heeft voor gedaan.
De afkalving is inmiddels gerepareerd en er zijn voorzieningen getroffen om het regenwater af te voeren nog voordat hij dat punt bereikt, alhoewel het punt, waar de afkalving heeft plaatsgevonden, nog steeds dient als een manier van water afvoeren.
De dam is vrij stijl en is zodanig ontworpen dat het het overtollig regenwater inderdaad verder zou moeten afvoeren naar de rivier. Bij het ontwerp van de weg, loopt de rand ook vrij stijl zoals de dam richting, het maaiveld en dan de rivier. Deze heeft ook een doel om de stroming van het regenwater verder te begeleiden en ‘afzwakken’. “Als het water valt moet het afgevoerd worden, de snelheid moet dan vertraagd worden.
Je wilt niet dat het in een vaart naar beneden stroomt.” Dat is trouwens de functie van de helling, behalve het water begeleiden naar de rivier, ook de snelheid van het water afzwakken. “Op de locatie waar die afkalving heeft voorgedaan, is er ook hemelwater van de naburige heuvels verwerkt.”
Geen dam autoriteit
Fränkel geeft aan dat het zonder meer een verrassing is geweest, want niemand verwacht zoiets. Desondanks, zegt hij dat Staatsolie voorbereid is en daarvoor een uitgebreide inspectie programma heeft. “Bij Staatsolie hebben we niet de wijsheid in pacht.
In Suriname hebben we geen dam autoriteit zoals bij andere landen. Deze autoriteit zou regels en normen moeten vaststellen om veilig beheer van zo een waterkrachtwerk te hebben”, zegt Fränkel. SPCS heeft daarom in 2021 contact gelegd met het US Bureau of Reclamation.
Dat is een instantie die gaat over de veiligheid van dammen en valt onder het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. “We hebben een programma op gang gezet om ons te laten conformeren aan normen die in de VS gelden voor dammen.
Dat programma is in uitvoering.” Met betrekking tot de afkalving is het bureau geconsulteerd en is hen om een opinie gevraagd. Deze hebben in een mailwisseling aangegeven dat de reparatie van de afkalving, naar hun inziens, gedegen klinkt en dat de reparatie wel goed lijkt.
Volgens Lothar Boksteen, deskundige in watermanagement, zegt dat Suriname geen eigen dam autoriteit hoeft op te zetten, want in Suriname hebben wij maar een dam. “We kunnen liever samenwerken met bestaande organisaties”, zei Boksteen. Fränkel vult aan en zegt dat SPCS niet wacht op de overheid om zo een autoriteit te installeren.
“Wij nemen onze verantwoordelijkheid heel serieus en hebben dat gedaan sinds de overname van de dam en hebben dat ook geaccepteerd. We stellen alles in het werk om prudent te opereren.” Fränkel zegt dat over het hele dam lichaam, er instrumenten zijn, die de verzakkingen zou moeten monitoren.
Hij haast zich erbij te zeggen dat er, nu althans, geen sprake is van verzakking, maar in het begin bij de bouw van de dam dat wel zou zijn gebeurd. “Er worden ook fysieke inspecties gedaan langs de dam.”
Klimaatverandering
Ondanks de dam in de jaren zestig is ontworpen en afgeleverd, is de integriteit van de dam nog steeds gegarandeerd, ook met het klimaatveranderingsfenomeen. “Er is vorig jaar een algeheel assessment van de dam geweest”, zegt Soerdjbali en is er ook een rapport uitgebracht. “Er zou geen sprake zijn van grote of ernstige ontdekkingen, maar de bevindingen die zijn aangegeven geven juist advies van verbetering”.
“Het gaat meer om verbeteringen voor het online (digitaliseren) maken van data van de instrumentation, dat soort zaken”, zegt Soerdjbali. Eventueel het uitbreiden en verder moderniseren van de instrumenten zijn ook een van de aanbevelingen geweest.
In het rapport zou ook zijn aangegeven dat de fysieke integriteit van de dam helemaal intact is. “Er is niks mis met de dam”, zegt Fränkel duidelijk. Behalve het bureau van Reclamation zijn er ook onafhankelijke partijen, bij de overdracht van de dam door Suralco, die aan de staat hebben vastgesteld dat er geen risico bestaat dat iets mis gaat.
