Dit jaar, 2022, is het 530 jaar geleden dat de Europeanen voet aan wal zetten in de Amerika’s. Er is maar een klein stukje van de geschiedenis bekend over de genocide, etnocide en discriminatie die sindsdien is gevolgd. Het is niet bij de Europeanen gebleven.
Ook elders in de wereld merken Inheemse volken en andere traditionele Tribale volken de effecten van de geldzucht en milieuvernietiging door machthebbers. Vroeger werden we onderdrukt met wapens; tegenwoordig worden er wetten en politieke systemen gemaakt die de machthebbers zelf van dienst zijn. De onafhankelijkheid van Suriname van Nederland in 1975 heeft, wat ons betreft, daar nog geen verandering in gebracht.
Er zijn mensenrechtenverdragen en -instituten ingesteld om mensen en zelfs hele volken te beschermen tegen machthebbers. Om de kern van de mensheid te garanderen, namelijk gelijkheid. Elk mens is gelijk; elk volk is gelijk. Discriminatie is verboden. Iedereen moet gelijke bescherming van hun rechten hebben, als individu en als volk. Het zijn de regeringen en staten, die deze mensenrechtenverdragen hebben aangenomen, die ook de morele en wettelijke plicht en verplichting hebben, om deze rechten te garanderen en verwezenlijken, voor een ieder, op gelijke, niet-discriminatoire wijze.
Maar wat zien we vandaag de dag in ons land? We kunnen ons terecht afvragen of Suriname een rechtsstaat is die mensenrechten eerbiedigt of dat er geen discriminatie is en dat er actief wordt gewerkt aan het wegwerken van eventuele historische discriminatie. In 2015 werd de Staat Suriname veroordeeld door het Inter-Amerikaans Mensenrechten hof in het Kaliña & Lokono vonnis om, onder andere, wetgeving te maken om de rechten van alle Inheemse volken en Tribale volken in Suriname wettelijk te erkennen. Eerder had dit Mensenrechtenhof al uitspraken gedaan in gevallen van de Okanisi (2005) en Samaaka (2007). We leven intussen in 2022.
De situatie in Inheemse dorpen is niet rooskleurig. Achtergesteld zijn onderwijs en gezondheidszorg in het binnenland. En welke kansen hebben onze dorpen om hun eigen ontwikkeling ter hand te nemen, terwijl er allerlei fondsen en mogelijkheden worden gecreëerd voor stedelijke bedrijven, organisaties en individuen? Binnenlandbewoners moeten ook torenhoge bedragen betalen voor een enkele reis met de bus, boot of vliegtuig naar Paramaribo terwijl het milieu, waarvan de dorpen rechtstreeks afhankelijk zijn voor hun hele bestaan, door bedrijven en goudzoekers wordt vernietigd.
We proberen desondanks positief, optimistisch en constructief te blijven, hoeveel moeite het ook steeds meer moge kosten. Dit jaar herdenkt de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS), het orgaan van het Traditioneel Gezag van alle Inheemse volken in Suriname, ook haar 30-jarig bestaan. Het Traditioneel Gezag en de dorpen gezamenlijk, hebben niet stilgezeten maar zijn hard aan de slag gegaan met het in kaart brengen van onze voorouderlijke gebieden, versterking van de capaciteit van onze gemeenschappen en hun leiders, bewustwording, en niet in de laatste plaats ook juridische processen om onze rechten af te dwingen, inclusief het Kaliña & Lokono vonnis van 2015.
Deze processen, ook juridische, zullen we onvermoeid blijven voortzetten. We geven niet op. We bestaan nog en kijken onbevreesd naar de toekomst, waarin we hopelijk als gelijkwaardige broeders en zusters, samen kunnen werken aan een werkelijk duurzame opbouw van ons aller geliefd Suriname. We wensen hiermee de gehele Surinaamse gemeenschap, in het bijzonder de Inheemse gemeenschap van dit land, een bezinningsvolle en fijne Dag der Inheemse Volken toe.
