De Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) heeft stevige bezwaren geuit tegen de Wet Bescherming Woon- en Leefgebieden. Volgens de organisatie dreigt de wet het historisch onrecht tegenover inheemse volken verder te bestendigen, in plaats van dit recht te zetten.
VIDS benadrukt dat inheemse woon- en leefgebieden geen domeingrond zijn, maar voorouderlijke gebieden waar internationaal erkende collectieve eigendomsrechten op rusten. “Wij zijn de oorspronkelijke bewoners en volken van dit land. Onze rechten mogen niet ondergeschikt worden gemaakt aan nieuwe machthebbers”, stelt de vereniging.
Beperkte straal onaanvaardbaar
Een van de grootste zorgen betreft de bepaling dat slechts een cirkel met een straal van vijf kilometer rond dorpen beschermd zou worden. Volgens VIDS doet dit geen recht aan de realiteit van het dagelijks leven. Mannen en vrouwen die jagen, vissen en landbouwbedrijven, trekken vaak tientallen kilometers het bos in om in het levensonderhoud van hun gezinnen te voorzien. “Het hele woon- en leefgebied moet beschermd worden, niet slechts een halve maatregel die haar doel mist”, aldus de verklaring.
VIDS waarschuwt bovendien dat alles buiten de vijf kilometer automatisch als domeingrond blijft gelden. Dit zou betekenen dat concessies direct naast dorpen mogelijk blijven, met vernietigende gevolgen voor het leven in die gemeenschappen. “We worden zo opgesloten in reservaten van tien kilometer, omringd door grondtitels van anderen”, klinkt de kritiek.
Ongelijke behandeling
Een ander bezwaar is dat de rechten van derden die reeds bestonden, met de wet worden beschermd, terwijl inheemse collectieve rechten juist niet worden erkend. VIDS noemt dit een voortzetting van de discriminatie waar inheemse volken al decennialang mee te maken hebben.
Daarnaast stelt de organisatie dat de wet zelfs verhindert dat inheemsen binnen de vijf kilometerzone collectieve grondrechten zouden kunnen verkrijgen. Daarmee worden volgens VIDS de belangen van de oorspronkelijke bewoners wederom ondergeschikt gemaakt aan die van anderen.