Na de FID is enerzijds enthousiasme bij de coalitie en goedkope kinnesinne bij alle opposanten begonnen en anderzijds is het gebruikelijke cynisme in Suriname hoorbaar. Je ziet en hoort ze nu overal in de media. Dat is Suriname, veel praten, de hele dag praten maar niks opleveren en vaak praten zonder onderbouwing en documenteren.
De FID heeft 2 dingen duidelijk gemaakt, namelijk (1) er is commercieel winbare olie in Suriname, dus naast Gran Morgu zal Suriname nog een paar projecten krijgen en (2) er komt in de komende 3 regeertermijnen veel geld beschikbaar, in de orde grootte van USD 50 miljard. Het kan iets meer of minder zijn, laat het de helft zijn dus maar USD 25 miljard. Dat is toch nog veel geld dus voldoende reden om uit jouw bed te komen zou je denken.
Je zou verwachten dat bij zoveel geld je als land aan strategische planning doet en goed nadenkt over de ontwikkeling van het land. Er is al eerder door de vorige en de huidige CEO opgeroepen voor een maatschappelijke discussie over hoe het geld te besteden, maar Surinamers praten liever over de kleur schoenen van de first lady dan over ontwikkelingsplannen.
Maatschappelijke discussie
De oproep van de CEO gaat verder dan dat er een fonds moet komen, dat is evident, maar het gaat om de discussie wat je met het geld uit de pot moet doen naast natuurlijk hoe je de pot moet beheren. Deze discussie komt niet los. Wat wel loskomt, is de grote fascinatie bij mensen hoe politici dat geld gaan roven. Surinamers hebben afgelopen periode veel tijd besteedt aan “doemdenkerij” in plaats van creatief met suggesties over de ontwikkeling van het land te komen.
Naast de maatschappelijke discussie over de besteding van het geld voor de ontwikkeling van het land moeten natuurlijk nog meer discussies gevoerd zoals controle en toezicht op de Oil & Gas business, wet- en regelgeving voor de business en rol en verantwoordelijkheid van het parlement en de regering. Dit artikel gaat alleen over de maatschappelijke discussie over hoe het geld te besteden voor de ontwikkeling van het land. De andere onderwerpen komen apart aan de orde.
In deze maatschappelijke discussie hebben wij te maken met 2 belangrijke groepen namelijk de politici en de maatschappelijke organisaties.
Rol politici
De politici moeten aangeven wat hun ontwikkelingsvisie en plan is voor Suriname en zij moeten komen met dat plan en dat graag ruim voor de verkiezingen van mei 2025 presenteren en publiceren. Dit is belangrijk omdat deze partijen die in mei 2025 gaan aanzitten, zullen hoogstwaarschijnlijk de partijen zijn die langer gaan aanzitten, verlengingen krijgen, en dus verantwoordelijk zullen zijn voor de besteding van het geld. Het bizarre is dat alle partijen tot nu toe verzuimen om met zo’n visie en plan te komen. Velen weten niet eens wat het is, hoe ze het moeten maken en verschuilen achter allerlei smoesjes zoals “mijn concurrent gaat het kopiëren”. Saillant detail is dat deze politici wel oproepen om alle contracten van Staatsolie op de website te plaatsen, terwijl zij hun plan waarmee zij de stem van het volk willen krijgen niet met het volk willen delen. Vals en hypocriet? Zeg het maar.
Bij gebrek aan inspiratie bij de politici om met een ontwikkelingsvisie en plan te komen verwijs ik hen naar eerdere artikelen in de hoop dat ze hieruit kunnen putten en een eigen versie kunnen maken:
1. Probleem Suriname meerkoppig monster, oplossing meervoudig,
2. Lege hype over leiderschap kenmerkend voor leegte in discussies
3. Inhoud en oplossing om uit verziekte samenleving te geraken
4. Hoeveel miljard US-dollar heb je nodig en wanneer kan jij mij terugbetalen?
Het feit dat de politici nog steeds niet, ondanks herhaaldelijke oproepen daartoe, met een visie en plan kunnen komen is zeer zorgelijk. In dit verband moeten de Surinamers Jagessar dankbaar zijn voor zijn wijze en dappere woorden toen hij opriep om goed op te letten dat er leiders komen die goed met het geld kunnen omgaan. Wie zou met hem oneens willen zijn? Als politici nu niet eens kunnen vertellen hoe ze het land met al die sommen geld gaan ontwikkelen wat hebben die politici te zoeken op 25 mei? Zij hebben nu niets te bieden, maar ze zoeken stemmen. Om wat te komen doen? Deze politici willen dan kennelijk alleen komen voor de oliedollars voor eigen zakken want ze hebben geen visie en geen plan voor het land.
Rol gemeenschap
De gemeenschap heeft ook een rol en verantwoordelijkheid, zij kunnen met “input” komen voor de richting van de ontwikkeling van het land. Maatschappelijke organisaties en belangrijke bedrijven en organisaties moeten nu gaan nadenken over hoe Suriname straks eruit kan zien. Het wordt tijd dat er inhoudelijke gedachten uitwisseling komt tussen beroeps- en vakgenoten. Wij moeten nu hopen dat men in Suriname de handschoen op pakt en de discussie gaat voeren. Wat zou het mooi zijn om te zien dat de groepen gaan brainstormen en over in elk geval drie punten nadenken (1) hoe ziet het over 10 tot 15 jaren eruit, (2) wat moet er in grote brokken gebeuren en (3) een ruwe inschatting van de kapitaalbehoefte maken. Het begint met een eerste versie en een schatting.
In dit verband is de uitdrukking “better approximately right than precisely wrong” van toepassing. Laat de groepen aan de gang gaan, zoals bijvoorbeeld:
• Vereniging van Medici gaat stimuleren en faciliteren dat men met elkaar gaat “brainstormen” over een goed zorgsysteem van wieg tot graf
• Rotary, Lions en Quota faciliteren de discussie over een gebalanceerde maatschappijvisie. (Noot: dit moet en is a-politiek, de leden kunnen op persoonlijke titel en niet namens de organisatie brainstormen)
• Adek, FHR en In Holland Suriname (of hoe dat heet) werken samen in de discussie en faciliteren het brainstormen over een goed onderwijssysteem
• VES kan samen met de Vereniging van Juristen samenwerken om de discussie te voeren over een efficiënte en excellente overheid
• VES werkt samen met de landbouwers om te brainstormen over de Agri Business en met name de rijstindustrie
• SLM en Luchthavenbeheer werken samen en brainstormen over hoe de luchtvaart, airport, airline en de logistiek eromheen in 10 tot 15 jaar kan uitzien
• Vereniging van Accountants werkt samen met de VSB en VES om na te denken over een industriepolitiek en de opzet van verschillende industrieën/fabrieken en businesses
Kortom, er zou in Suriname komend jaar driftig gediscussieerd moeten worden en veel concept blauwdrukken geproduceerd moeten worden die als input kunnen dienen voor de regering die er iets mee kan en moet doen in hun beleid voor de ontwikkeling van het land. Dan doen wij als gemeenschap wat in plaats van alleen borrelen, dansen en uit de losse pols op de veranda of onder de amandelboom klagen over de overheid.
Rol media en commentatoren
De Surinaamse media moeten beide delen, politici en maatschappelijke groepen, blijven aansporen. Zij moeten de politici bevragen op hun visie en plan en de maatschappelijke organisaties blijven aansporen voor de discussie en het brainstormen.
De commentatoren en de media moeten al die plannen en blauwdrukken ter discussie stellen om het aangescherpt en verrijkt te krijgen. De brede discussies gaan de conceptversies verrijken en zo komt het land verder.
Suriname moet nu gaan leren om meer inhoudelijke discussies te voeren over de ontwikkeling van Suriname. Er is geen goed of fout, al doende gaat men ergens komen, men moet maar beginnen. Van proberen gaat men leren, zegt mijn nichtje van 4 jaar en dat is een wijsheid die zo toepasselijk is voor Suriname.
Hikmat Mahawat Khan
