Er zijn dagen in ons leven dat wij niet een of twee miljard dollar uit onze broekzak tevoorschijn kunnen toveren. Dit geldt niet voor Jogi, Gayadien, Santokhi en de VHP. Die kunnen zonder blikken en blozen zo ergens een of twee miljard dollar uit hun hoed halen. Ik ben jaloers op hun toverstokje. Er komt een dag dat Suriname hun toverstokje mag lenen.
Waar gaat het om?
Iedereen is ervan overtuigd dat de VHP de verkiezing gewonnen heeft met 2 belangrijke propaganda onderwerpen, namelijk: (1) diaspora vrienden die massaal gaan komen met alles erop en eraan en (2) de schuldenberg van de vorige regering. Van het eerste weten wij dat het ballonnetje inmiddels lek geprikt is. Bij het tweede punt is er iets heel vreemds aan de hand. Iedereen inclusief de NDP weet dat er schulden waren. Tot zover klopt het wat de VHP zei. Wat klopte dan niet? De omvang van de schulden klopte niet.
De omvang is opgeklopt en bij elkaar verzonnen, en met soms USD 1 miljard en soms zelfs met 2 miljard USD. Iedereen geloofde de VHP, iedereen was diep gefrustreerd bij het horen van de bedragen van USD 4 miljard en USD 5 miljard. Zelfs de eigen vrienden van de NDP waren boos. Het leek alsof de NDP zich hiertegen niet kon verweren. Dit leek rond 2020 en in de aanloop naar de verkiezingen een haast onmogelijke klus voor de NDP. Niemand wilde überhaupt meer luisteren naar de NDP op dit punt.
De situatie leek erg veel op de situatie in Irak ten tijde van de laatste maanden van Sadam Hoessein. USA vond dat hij chemische wapens had. Zij hamerden er zo stevig op dat heel de wereld het begon te geloven, inclusief gerenommeerde zenders als CNN, CBS, BBC, NOS etc. Het ging zelfs zover dat de zo gerespecteerde generaal Collin Powell in de VN-beelden en kaarten liet zien waar de wapens opgeslagen lagen. En zo werd een leugen gewoon waarheid.
Saddam spartelde als een vis op het droge, maar niemand wilde naar hem luisteren en laat staan hem geloven. Toen USA het land Irak binnenviel en er geen chemische wapens werden gevonden keek iedereen rustig de andere kant op. Niemand excuseerde zich. Zo schaamteloos kan het gaan. En zo is het in Suriname gegaan met de schulden. Niemand was geïnteresseerd in het verweer en de toelichting van de NDP. Ze hadden USD 4 en of USD 5 miljard weggemaakt en ze waren tot op het bot slecht, dat was het beeld.
Bewijs van de echte schulden
Daags na de verkiezingen krijgen wij overzichten van het Ministerie van Financiën onder aanvoering van nota bene de VHP en wij zien dat de schulden ongeveer USD 3 miljard waren. Dus geen USD 4 miljard en ook zeker geen USD 5 miljard.
Zie hier een overzicht vanuit MinFin in september 2022 waaruit duidelijk te zien is dat in 2019 de schulden net iets minder dan USD 3 miljard waren, maar dan nog werd er al in 2019 de schuldenzaak opgeklopt tot USD 4 miljard. Ook in 2020 waren de schulden ongeveer USD 3 miljard. Waar haalden de VHP’ers toen in die dagen die USD 4 of USD 5 miljard vandaan? Overduidelijk een bewijs dat leugen toen had geregeerd. En over duidelijk dat de media en anderen in die djote zijn meegegaan en alles als een papegaai nagepraat hebben. Wie denkt dat het bij een verkiezingsleugen was gebleven komt bedrogen uit.
Het bizarre in Suriname in tegenstelling tot de Irak situatie is dat men in Suriname nu nog, 3 jaren na de verkiezing, blijft herhalen dat de schulden USD 4 en 5 miljard waren. Dit gebeurt door nota bene DNA-leden en het wordt herhaald in de samenleving en journalisten horen dat klakkeloos aan.
Hoe leugens zijn verteld
Jogi zei niet zo lang geleden zonder blikken of blozen dat de schulden USD 5 miljard waren in een interview bij TBN Alert en de journalist liet het gewoon passeren. Op zaterdag 16 september zei Gayadien gewoon dre eye bij DTV in het programma Interactief dat de schulden USD 4 miljard waren. Toen ik hem live in de uitzending confronteerde met de cijfers van MinFin begon hij spontaan nieuwe dingen bij te slepen zoals de schulden van Staatsolie van USD 1 miljard en de schulden van de parastatalen die ook opgeteld moeten worden. Ik pareerde dat dat reinste kolder is want de schulden van Staatsolie drukken helemaal niet op de staatshuishouding.
Hij moest zich uiteraard uit zien te “kletsen” en “brabbelde” over minder dividend en andere oneigenlijke argumenten. Hier zie je hoe dogma werkt. Jammer dat de uitzending geen ruimte bood voor een langere stevige discussie. Het mag een les zijn voor Surinaamse journalisten om alert te blijven en verantwoordelijkheid te nemen en dit soort gratuit nonsens de kop in te drukken. Het gebeurt in meer programma’s waar opbellers leeg mogen lopen over de schulden. Het gebeurt nog volop op social media.
Naast de VHP DNA-leden en bestuursleden blijven de VHP-fans de leugens gewoon herhalen alsof het een feit is, zonder enige schaamte of twijfel. Zie hier een voorbeeld.
Sommige dingen zijn begrijpelijk, maar andere weer onacceptabel:
• Stevige propaganda: moet kunnen
• Elkaar flink uitdagen in het debat: hoort erbij
• Elkaars fouten benoemen: goede zaak
• Leugens verkondigen: absoluut fout!
Suriname is niet gebaat bij leugens en helemaal niet bij zo’n omvang. Ik blijf mij verwonderen hoe het mogelijk is dat het spookbeeld van USD 4 en USD 5 miljard nog steeds kan ronddolen.
Verantwoordelijkheid van de media
De kiezer is nu gewaarschuwd. Je weet hoe men dre eye nonsens kan vertellen. Op weg naar 2025 gaan wij veel fata morgana’s en moeilijke woorden horen zoals oliedollars, local content, integer bestuur, transformationeel onzin, carbon credits dollars en nog meer lege en holle woorden. De kunst wordt om de politici vooraf duidelijk te maken dat ze ons 1 keer “gepakt” hebben en dat wij nu niet meer zomaar de verhalen willen geloven.
Dus journalisten bereid je alsjeblieft voor, wees alert, vraag flink door, neem jouw tijd en desnoods laat je andere onderwerpen vallen maar neem je tijd om die Surinaamse politici dieper te bevragen. In Suriname zijn de politici helaas hardleers, babbelen de tijd graag vol zonder iets nuttigs te zeggen. Confronteer ze met hun eigen leugens uit het verleden, laat ze verlegen worden, dan leren ze het af. Jogi, Gayadien en Santokhi zijn dan bij deze alvast gewaarschuwd. Er zijn bij andere partijen ook een heleboel namen te bedenken, die mogen ook hun borst nat maken.
Hikmat Mahawat Khan
