De verkiezingen in Suriname op 25 mei 2025 zijn overwegend vreedzaam en ordelijk verlopen, ondanks enkele tekortkomingen in personele bezetting en logistiek. Dat concludeert de waarnemingsmissie van CARICOM in haar voorlopige verklaring.
Op uitnodiging van de Surinaamse regering was er van 22 tot 27 mei 2025 een achtkoppige waarnemingsmissie van de Caribbean Community (CARICOM) in Suriname aanwezig. De missie bestond uit verkiezingsexperts uit onder meer Guyana, Barbados, Jamaica, Trinidad en andere lidstaten, en werd ondersteund door stafleden van het CARICOM-secretariaat.
Waarnemingen vóór de verkiezingen
In de aanloop naar de verkiezingen voerde de missie gesprekken met uiteenlopende stakeholders, waaronder president Chandrikapersad Santokhi, het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB), de Nationale Assemblee, ministeries, politieke partijen en maatschappelijke organisaties zoals VIDS, het Interreligieus Overleg en KAMPOS. Daarbij kwamen verschillende zorgen naar voren, zoals:
* gebrekkige training van stembureaupersoneel;
* uitsluiting van kandidaten op lokale lijsten;
* bezorgdheid over mogelijke kiesfraude;
* impact van de gewijzigde kieswet (oktober 2023);
* behoefte aan betere voorlichting, met name in Inheemse en Marrongemeenschappen;
* twijfels over de veiligheid van nieuwe plastic stembussen.
Stemming en telling
Op de verkiezingsdag bezochten de CARICOM-waarnemers 136 stembureaus in zes districten, waaronder Paramaribo, Wanica en Marowijne. De meeste stemlokalen waren toegankelijk en voldoende uitgerust. De stemming verliep over het algemeen ordelijk, met efficiënte afhandeling door het personeel. Toch waren er in Paramaribo vertragingen bij de opening van sommige bureaus, deels door onderbezetting en onervarenheid van het personeel.
De waarnemers merkten op dat de nieuw ingevoerde stemhokjes, inclusief aangepaste voorzieningen voor rolstoelgebruikers, bijdroegen aan de efficiëntie. Wel werd opgemerkt dat de plaatsing van de stemhokjes verbeterd kan worden om stemgeheim te garanderen.
Tijdens de telling waren er opnieuw signalen van organisatorische knelpunten, met name in bureaus met onvoldoende personeel. In sommige gevallen moesten medewerkers van het OKB ingrijpen om het proces te ondersteunen. Partijvertegenwoordigers mochten meestal van binnenuit toekijken, wat een stap vooruit betekende vergeleken met eerdere zorgen over transparantie.
Conclusie en vervolg
De CARICOM-missie stelt vast dat de verkiezingen vreedzaam verliepen en getuigen waren van sterke betrokkenheid van de Surinaamse bevolking. Hoewel er verbeterpunten zijn op het gebied van personele voorbereiding en logistieke uitvoering, concludeert de missie dat het proces grotendeels correct is verlopen.
De volledige evaluatie met aanbevelingen zal worden aangeboden aan de secretaris-generaal van CARICOM. De waarnemingsmissie sprak haar dank uit aan de Surinaamse regering en alle betrokken partijen voor hun medewerking aan het bevorderen van democratische waarden.
