Een wet kan ingrijpende gevolgen hebben voor burgers. Gedrag kan bijvoorbeeld strafbaar worden gesteld wat eerder niet strafbaar was, belastingen kunnen worden verhoogd of de verkiezingsprocedure kan worden veranderd. Omdat dit gevoelige zaken zijn, is er een uitgebreid stappenplan dat moet worden doorlopen voordat een voorstel wet wordt. Op die manier wordt voorkomen dat wetgeving lichtzinnig tot stand komt. (Website parlement.com)

Wat we kunnen constateren is dat het staatsbesluit van de grondconversiewet zeer dubieus is genomen. Los van de inhoud waar ook veel over te zeggen valt. Deze regering zoekt elke keer de juridische kantlijn van de wet op om hun doelen op een ondemocratische wijze te behalen. Bijvoorbeeld: zoals de Machtigingswet SNFI nv, 5 mei 2021, vervanging voor Surfin nv, waarbij 7 nationale en internationale wetten aan de kant zijn geschoven om deze wet aan te nemen en eigenlijk nog niet geldig is omdat deze nv, die bij deze machtigingswet hoort, niet bij de Kamer van Koophandel is ingeschreven te Suriname.

Wat is er met het staatsbesluit van de grondconversie aan de hand:
1) Een grondwetswijziging mag niet met een staatsbesluit veranderd worden, lid 72 grondwet en in artikel 2 lid 2 van de grondwet staat duidelijk: DE STAAT VERVREEMD GEEN GRONDGEBIED of soevereiniteitsrechten die hij daarover uitoefent. De vorige “conversie” beslissingen hebben een totaal andere inhoud als dat het staatsbesluit grondconversie nu heeft gekregen omdat het over het gehele grondgebied van Suriname gaat en daarmee is het vermogen van de Staat Suriname te koop met al onze mineralen in de grond. Artikel 4 van de grondwet: De zorg van de Staat is gericht op: a. de opbouw en instandhouding van een nationale economie vrij van buitenlandse overheersing; Nu kunnen buitenlanders grond kopen in Suriname en dat heeft vaak maar één doel.

Artikel 41 van de grondwet: Natuurlijke rijkdommen en hulpbronnen zijn eigendom van de natie en dienen te worden ingezet in de economische, sociale en culturele ontwikkeling. De natie heeft het onvervreemdbaar recht om volledig bezit te nemen van de natuurlijke hulpbronnen, ten einde deze aan te wenden voor de economische, sociale en culturele ontwikkeling van Suriname.

Deze regering vult in dat zij de baas zijn van het grondgebied en de natuurlijke hulpbronnen en door de machtigingswet SNFI nv hoeven zij m.b.t. grote overeenkomsten, dus ook met buitenlanders, geen goedkeuring meer te hebben van De Nationale Assemblee.
2) In een hogere regelgeving (wet door DNA in behandeling of goedgekeurd) wordt in het algemeen niet toegestaan dat deze bij lagere regelgeving (staatsbesluit, resolutie of beschikking) wordt gewijzigd. Wel kan de president, als een wet al in behandeling is bij DNA, deze hogere regelgeving nog terugtrekken en vervangen door een lager regelgeving. Het terugtrekken van de conceptwet grondconversie bij DNA is zover wij weten niet gebeurd.

3) Een lagere regelgeving zoals een staatsbesluit mag alleen aan de staatsraad worden aangeboden als de Raad van Ministers en DNA het ontwerp staatsbesluit heeft goedgekeurd. (Paragraaf 5.3 advisering van de wetgeving 1992)

4) Bevat het advies van de staatsraad ingrijpende kritiek, op de inhoud van een ontwerp-wettelijke regeling, dan wordt deze regeling opnieuw door de Raad van Ministers aan de orde gesteld en daarna getoetst en aangepast door de Minister van Justitie en dat is niet gebeurd.

5) Bij de keuze van wettelijke maatregelen moet volgens de wet worden gestreefd naar beperkte lasten voor de burger, inbegrepen de ondernemers en instellingen zonder winstoogmerk. Dat kunnen we van het staatsbesluit grondconversie niet zeggen omdat het gros van de bevolking tegen deze manier van grondconversie is. Daarnaast zijn de maatregelen die hierop kunnen volgen, zoals de klapperwaarde van de gronden, forse verhogingen in toekomst, afdracht domeingrond en grondrechten inheemse en tribale volkeren, nog niet in beeld gebracht. Laat staan dat de economische discussie over het vermogen van de Staat, behouden of verkopen, heeft plaatsgevonden in DNA. Bij geen vermogen van de Staat is de staatsschuld niet meer te overzien, omdat er geen onderpand meer is voor deze schulden die gemaakt zijn vanaf 1975.

6) het lijkt dat deze regering nog steeds gebruikmaakt van de noodwet bepalingen die sinds aug 2022 geheel zijn opgeheven. Zie hieronder de uitleg:
Een wet (hogere regeling) wordt geconcipieerd en ontworpen in Suriname door ambtenaren op de diverse ministeries. Het wetsvoorstel wordt vervolgens door de verantwoordelijke Minister(s) ingediend en besproken bij de Raad van Ministers (RvM). De Regering biedt het door haar goedgekeurd voorstel aan, aan de adviseur van de Regering, te weten de Staatsraad, en verleent ingevolge artikel 121 van de Grondwet alle medewerking door middel van het verschaffen van de nodige informatie.

Na het advies van de Staatsraad te hebben ontvangen, biedt de President bij schriftelijke boodschap het wetsvoorstel aan, aan De Nationale Assemblee eventueel vergezeld van het commentaar van de Staatsraad, ingevolge artikel 75 van de Grondwet. De Nationale Assemblee pleegt een onderzoek vooraf, voordat tot de openbare beraadslaging wordt overgegaan overeenkomstig haar Reglement van Orde. Ingevolge de artikelen 82, 71 en 77 is De Nationale Assemblee bevoegd om in een openbare vergadering te beslissen of zij het wetsontwerp al dan niet zal goedkeuren. In al deze eerdergenoemde gevallen geeft De Nationale Assemblee kennis aan de President van de door haar genomen besluiten. De President blijft bevoegd om het door hem aangeboden ontwerp in te trekken, zolang de Nationale Assemblee nog niet heeft beslist over het lot van het ontwerp.

De Nationale Assemblee heeft ingevolge artikel 76 van de Grondwet tevens het recht om de door haar nodig geachte wijzigingen in het ontwerp van de Regering aan te brengen, het recht van amendement. Dit recht kan De Nationale Assemblee hanteren om de Regering te dwingen ernstig rekening te houden met de wensen van De Assemblee, aangezien zij het uitsluitend recht, het prerogatief bezit om tot goedkeuring over te gaan. De President moet dit goedgekeurd ontwerp vervolgens bekrachtigen door zijn handtekening onder de “wet” te plaatsen. Het goedgekeurd- en bekrachtigd ontwerp krijgt daarna kracht van wet door de afkondiging d.w.z. door de plaatsing in het Staatsblad van de Republiek.

Lagere regeling is: resolutie (door president), beschikking (door de minister) en staatsbesluit.
Van zelfstandige resoluties, beschikkingen en staatsbesluiten, voor het vaststellen van algemeen verbindende regels, wordt spaarzaam gebruikgemaakt. Deze zijn bedoeld om wetgeving aan te passen op kleine onderdelen. Zoals bijvoorbeeld taakomschrijvingen, tariefverhogingen of dat er snelle beslissingen moeten worden genomen m.b.t. de staatsfinanciën (zie o.a. bankwet)

Bij staatsbesluit kan worden bepaald dat bij het DNA aanhangig gemaakt wetsontwerp geheel of gedeeltelijk VOORLOPIG wordt toegepast, als het ware het ontwerp reeds tot wet verheven. In de toelichting daarvan staat wel in buitengewone omstandigheden of in spoedeisende gevallen? (Paragraaf 1.4 artikel 19 van “advisering van de wetgeving” 1992)

Heeft het ontwerp staatsbesluit van de grondconversie wel de juiste procedure gelopen voordat het is aangenomen blijft de vraag? De vraag die daarop weer volgt is: wie controleert dat? De Assemblee controleert de regering en kan hierdoor dus vragen stellen over dit onderwerp, maar of zij antwoord krijgen van de regering, dat is op dit moment ook de vraag. Als de controleorganen zijn uitgeschakeld voordat het ontwerp staatsbesluit is aangenomen dan zie je dat er weinig overblijft van democratisch genomen besluiten.

Marie-Louise Vissers
Advies, consultatie en politiek development bureau Mawini
mawinisuriname@gamil.com

Bronnen:

Grondwet van de Republiek Suriname.
WET van 05 mei 2021, houdende toestemming tot oprichting door de Staat van een naamloze vennootschap “Suriname National & Foreign Investment NV, afgekort SNFI N.V.” (Machtigingswet “Suriname National & Foreign Investment NV, afgekort SNFI N.V.”).
Beschikking van de Minister van Justitie en Politie, dd 21 sept 1992, no 5414, houdende vaststelling “Aanwijzingen voor de regelgeving techniek”
WET van 20 december 1988, houdende regels betreffende de samenstelling en de bevoegdheden van de Staatsraad (Wet Staatsraad) (S.B. 1988 no. 95), gelijk zij luidt na de daarin aangebrachte wijzigingen bij S.B. 1994 no. 93.
De weg van een wetsvoorstel Parlement.com::https://www.parlement.com/id/vh8lnhrogvuy/de_weg_van_een_wetsvoorstel
Mr. M.Burleson, substituut-griffier DNA: Inleiding Staatkunde en inleiding tot het bestuursrecht de Meij en v.d.Vlies
Het Reglement van Orde van DNA.
Het Reglement van Orde van de Raad van Ministers.
Het Staatsblad van 1996 no.54.
Het Staatsbesluit taakomschrijving Raad van Ministers.
Uitzending LIM FM vrijdag 10 november 2023 met Mevr. Van Dijk-Silos.