Suriname staat wederom op een kruispunt. Suriname heeft nu meer dan ooit een samenhangend en breed gedragen beleid nodig. De afgelopen decennia is het bestuur, de ontwikkelingsrichting en de belangrijkste zwaarwichtige besluiten die in alle lagen van de gemeenschap enorme impact hebben, te vaak afhankelijk geweest van de koers van één politieke partij, één president of enkele ministers.
Hierdoor wordt er beleid geformuleerd en uitgevoerd dat niet breed gedragen is, maar ook als sociaal-maatschappelijk onrechtvaardig, sociaal-maatschappelijk onverstandig en sociaal-maatschappelijk onverantwoord wordt beschouwd door grote delen van de gemeenschap.
Het gevolg is een versnipperd, instabiel en kortzichtig beleid waarin grote delen van de samenleving zich niet in terug kan vinden, waardoor de kloof tussen de politiek en de samenleving steeds groter wordt. De kloof tussen de rijken en armen wordt steeds groter. Dit resulteert in een samenleving die zijn regering en zijn politici steeds meer gaat wantrouwen en totaal niet meer kan volgen.
Het vertrouwen van de bevolking in de politiek en politieke leiders wordt steeds minder en er ontstaat onbegrip en spanningen tussen de bevolking en de politieke leiders, getuige de verkiezingsnederlagen van de NDP in 2020 en de VHP in 2025 alsook de protesten van 17 februari 2022 en het uitjouwen van de vorige president op verschillende momenten.
Een duurzaam beleid dient in overleg geformuleerd, uitgevoerd, geëvalueerd en bijgesteld worden door de regering, ter zake deskundigen, en alle relevante maatschappelijke organisaties. Duurzaam beleid heeft pas kans van slagen wanneer het gebaseerd is op sociaal-maatschappelijke rechtvaardigheid en wanneer alle relevante groeperingen uit de samenleving actief betrokken worden bij de besluitvorming.
Goed beleid begint met het streven naar rechtvaardigheid. Dit betekent dat er bij het maken van beleidskeuzes niet alleen moeten worden gekeken naar economische groei, maar ook naar sociale gelijkheid en maatschappelijke balans. Kwetsbare groepen, zoals jongeren, ouderen, mensen met een beperking, mensen in het verre binnenland mogen niet structureel achterblijven. Een beleid dat niet breed gedragen wordt, verliest al snel zijn legitimiteit en kan zelfs leiden tot maatschappelijke spanningen.
Te vaak wordt het Surinaams beleid te sterk bepaald door de toevallige politieke machtsverhoudingen. Vandaag voeren we VHP-beleid, morgen NDP-beleid. Wat ontbreekt, is een structureel, nationaal Surinaams beleid, los van partijpolitieke belangen. Dit vraagt om het wettelijk verplicht stellen van brede consultatieprocessen, waarbij burgers, vakbonden, ondernemers, religieuze organisaties, maatschappelijke groepen en deskundigen inspraak krijgen.
Belangrijke beleidsbeslissingen mogen niet enkel worden overgelaten aan een minister of president. Het idee dat een bewindvoerder als een soort supermens of met een toverstok in zijn eentje richting kan geven aan nationale vraagstukken, is achterhaald. Voor elk cruciaal beleidsterrein zouden eerst hoorzittingen en congressen moeten worden georganiseerd, waarin specialisten en belanghebbenden hun visie delen. Op basis daarvan kan vervolgens een breed gedragen beleidsdocument worden opgesteld, dat richtinggevend is en voorkomt dat beleid afhankelijk wordt van de willekeur van één persoon of politieke partij.
In dit model zijn ministers niet langer de bedenkers van beleid, maar managers en coördinatoren die de uitvoering begeleiden. Hun rol is om te zorgen dat gemaakte afspraken en beleidsdocumenten worden nageleefd en geëvalueerd. Daarbij moet ook wettelijke verankering plaatsvinden: duidelijke richtlijnen, transparante evaluatiecriteria en onafhankelijke controlemechanismen. Alleen zo kan worden gegarandeerd dat beleid duurzaam, consistent en rechtvaardig blijft.
Belangrijke beleidsbeslissingen mogen niet enkel worden overgelaten aan een minister of president.
De ontwikkeling van Suriname mag niet afhankelijk zijn van de politieke kleur die op dat moment regeert. Een echte vooruitgang is pas mogelijk wanneer beleid wordt gezien als een nationaal project, waarin ook andersdenkenden hun bijdrage kunnen leveren. Juist in de diversiteit van ideeën en expertise ligt de kracht van Suriname. Een wettelijk verplicht participatieproces met inspraak van alle relevante groeperingen kan zorgen voor een stevig fundament waarop toekomstige generaties verder kunnen bouwen.
Suriname staat op een kruispunt. Het land kan niet blijven vasthouden aan partijpolitiek gestuurd beleid, met alle risico’s van verdeeldheid, kortzichtigheid en stagnatie. We moeten kiezen voor een nieuwe koers: een samenhangend, breed gedragen beleid dat sociaal-maatschappelijk rechtvaardig is en waar iedere Surinamer zich in kan herkennen. Dit kan alleen bereikt worden als het wettelijk verplicht wordt gesteld dat regeringsbesluitvorming alleen tot stand kan komen wanneer de regering in overleg treedt met vakbonden, ter zake deskundigen, het bedrijfsleven en alle relevante maatschappelijke organisaties waarbij hun standpunten en visies in het beleid wordt opgenomen. De toekomst van het land hangt af van de bereidheid om macht te delen, deskundigheid te benutten en de samenleving als geheel te betrekken bij de opbouw van een rechtvaardige natie.
Seedo Dirzeo,
Psycho-sociale educator.
