“Het gaat niet goed nu”, zegt Irvin Kanhai. Hij was de advocaat van Desi Bouterse in de vijftien jaren dat het 8 decemberstrafproces heeft gelopen. Kanhai was een van de vele prominenten die gisteren, op tweede kerstdag het condoleance register heeft getekend in het partijcentrum van de NDP, OCER.
“Er is iemand dood gegaan op een vervelende manier en zelfs misschien te vroeg. Iemand die samen met anderen, personen die bewust waren van de PALU die hun eigen ontwikkeling in de hand had willen nemen. Ik denk dat er een hoop mensen zullen zijn en dat Nederland blij zal zijn. Ze denken dat niemand dat door heeft”, zegt Kanhai kort in gesprek met journalisten.
Ondervoorzitter van de PALU, Henk Ramnandanlal, is ook geweest en heeft het register getekend. “Geschrokken en niet verwacht” was zijn eerste reactie bij het horen van Bouterse zijn overlijden. “Maar het is nu eenmaal zo gebeurd, het ligt in Gods hand”, zegt Ramnandanlal. Met het overlijden van de NDP-voorzitter hoopt de ondervoorzitter van de PALU dat eindelijk de dossiers in Nederland opengesteld zullen worden. “Dan kunnen we duidelijk horen wat de werkelijke rol was van Bouterse tijdens de coup en ook wat de rol was van Nederland toen”.
De Progressieve Arbeiders- en Landbouwersunie (PALU), opgericht in 1977, was een linkse politieke partij in Suriname. Hoewel de partij niet direct betrokken was bij de militaire staatsgreep van 25 februari 1980, probeerde zij samen met andere politici na de coup de opstand te sturen en het land in te richten voor Suriname.
Onder leiding van Iwan Krolis en Errol Alibux onderhield de PALU nauwe contacten met het militaire bewind van Dési Bouterse en was het de enige partij die politiek actief mocht zijn in Suriname. In 1981 en 1983 maakte de PALU deel uit van de Surinaamse regering, waarbij Errol Alibux diende als premier van Suriname. Ramnandanlal geeft aan dat de PALU samen met Bouterse toen een aanzet had gemaakt om werkelijk een Suriname te creëren waarop de Surinamer trots op zou kunnen zijn.
Hij sprak over enkele ontwikkelingen die hier uit zijn voortgevloeid en die tot nu toe worden gehandhaafd. “Oprichting van Staatsolie, SZF en opheffing van handelingsbekwaamheid van de vrouw. Kijk ook naar Suripop bijvoorbeeld was ook gestart om onze eigen cultuur te eren en daarin investeren en dat zien we tot nu toe.”
De PALU-politicus is van mening dat de beïnvloeding van Nederland nog steeds heel zwaar is in Suriname en is van mening dat de 8 December strafprocessen nog niet voorbij zijn, ondanks Bouterse zijn veroordeling en dat hij nu ook is overleden. Naar zijn mening moeten er andere zaken naar voren geschoven worden over wat er gebeurd zou zijn en wat de rol van Nederland precies is geweest.
Ramdananlal is van mening dat de normale rechtsregels die toegepast zouden moeten worden niet zijn toegepast. “Er zijn vele getuigenverklaringen over dat de 15 mensen die zijn omgekomen dat ze bezig waren met een regime change en de betrokkenheid van Nederland daarbij. “Dit moet volgens hem ook onderzocht worden en moest ook meegenomen worden in het vonnis. “Maar dat neemt niet weg als er werkelijk sprake is van mensenrechtenschending dat het goedgesproken moet worden”, zegt Ramnandanlal.
Het 8 decemberstrafproces, betreffende de gebeurtenissen van december 1982 waarbij vijftien prominente Surinamers werden geëxecuteerd, heeft vijftien jaar geduurd. Het proces begon in 2007 en bereikte zijn definitieve uitspraak op 20 december 2023, toen het Hof van Justitie een eindvonnis velde.
Volgens het Surinaamse Wetboek van Strafvordering staat er tegen dit vonnis geen enkel rechtsmiddel meer open. Het proces kende diverse fases, waaronder getuigenverhoren, juridische procedures en hoger beroep, en werd gekenmerkt door complexiteit en langdurige juridische stappen. Uiteindelijk werd de hoofdverdachte, voormalig president Desi Bouterse, veroordeeld tot een gevangenisstraf van twintig jaar.
