Enkele dagen geleden is een dode walvis aan de kust bij Weg naar Zee aangespoeld. Enkele buren van de weg zeggen al 3 tot 4 dagen af en toe last te hebben van stank.
Monique Pool, directeur van Green Heritage Fund, is ook langs geweest voor oriëntatie, nadat er woensdagmiddag enkele beelden opdoken op sociale media van de dode walvis. Vissers zouden de walvis hebben gespot en hebben de beelden op social media geplaatst, die nu viraal gaan. Op een verlaten terrein heeft Pool haar eigen drone gebruikt om te kijken waar de walvis precies ligt.
Net boven het karkas vliegen er enkele aasgieren rond die zich klaarmaken voor een walvissen-maaltijd. “Het gaat om een potvis, een van de 19 walvissoorten die we voor de kust van ons land tegenkomen”, zegt Pool. Ze schat dat het dier al enige tijd daar ligt, omdat het al in staat van ontbinding verkeert. “Kijk, hier op de beelden zie je de penis van de walvis, door de gassen bij de ontbinding is die uit zijn lichaam gestoten. Je ziet ook dat er enkele scheuren zijn aan het beest”, zegt Pool terwijl ze naar de dronebeelden wijst.
Suriname maakt deel uit van een internationaal walvissennetwerk. Binnen dat netwerk worden data verzameld van walvissen die dood aanspoelen aan de kust. “We zouden de werkelijke dood moeten vaststellen door naar het karkas te gaan en dat open te snijden. Zo kunnen we niet meteen zien waaraan het dier dood is gegaan. Er zijn tal van oorzaken waardoor het dier overleden zou kunnen zijn.”
Volgens Pool zou het dier misschien ziek zijn geweest of zelfs plastic in zijn maag hebben opgenomen en daardoor verhongerd is. Maar om bij het dier te komen is haast onmogelijk, nu kan het dier alleen met de drone bekeken worden. “Door de dierenartsen met wie ik samenwerk ben ik ook geadviseerd om dat niet te doen, omdat het niet hetzelfde zou zijn als een dolfijn open snijden. Je hebt voor het snijden van een walvis wel speciale apparatuur nodig om zo’n onderzoek te doen”, zegt Pool. Voor nu zal ze het moeten doen met dronebeelden. De data zullen worden gedeeld binnen de walvisnetwerken. Potvissen, ook bekend als ‘spermwhale’ in het Engels, behoren bij de groep van de grootste tandwalvissen die er zijn. Ze kunnen tussen de 16 en 20 meter groot worden als ze volwassen zijn. Uit 3D modellen van de walvis is op te maken dat de geschatte lengte ongeveer 11, 5 meter is.
“Ik denk niet dat deze volwassen is, het lijkt op een kleintje”, zegt Pool als ze naar de beelden kijkt. Het is geen onbekend fenomeen dat dode walvissen stranden aan de Surinaamse kust. Eerder dit jaar is er ook een walviskarkas ontdekt in Saramacca. “Het stranden van walvissen in Suriname is niet onbekend, maar omdat onze kust eigenlijk zo onbereikbaar is, zien we het niet zo makkelijk. We moeten het horen van vissers die de dieren zien. We merken wel dat er in Guyana recent dode dieren zijn gestrand, net als in Suriname. We zitten in een netwerk waar het aan elkaar wordt doorgegeven.”
Suriname zal binnenkort trainingen organiseren om geinteresseerden te leren hoe het stranden van deze dieren beter gerapporteerd kan worden. Het gaat er ook om te leren hoe resten en weefsel verzameld kunnen worden bepaalde gegevens vast te stellen. Het is volgens Pool heel belangrijk om deze data te verzamelen voor Suriname. “Ons land heeft zich gecommitteerd om een marine beschermd gebied in te stellen, dat had tegen 2020 moeten gebeuren. Nu zijn de targets verschoven en hebben we nog steeds de kans om dat te doen”, zegt Pool.
In de afgelopen tijd is hard gewerkt aan dataverzameling, er zijn tal van kaarten en documenten vastgelegd. Ook zijn er gebieden geïdentificeerd met hoge biodiversiteit. “Nu is het zaak om de volgende stappen te zetten om misschien gezamenlijk met andere stakeholders een gebied aan te wijzen als beschermd gebied.” In 2021 heeft Suriname voor het laatst twee oceaan onderzoeken gedaan. Green Heritage Fund heeft toen samen met WWF enkele weken op zee doorgebracht om te onderzoeken welke diersoorten er vooral voorkomen in onze wateren.
Tijdens hun onderzoek was er een nieuwe vissoort ontdekt in de Surinaamse wateren. “Dat was toen een spitssnuitdolfijn, dat is een diep duikende dolfijn die wij dicht bij het Demerara plateau gezien hebben en ook goed hebben kunnen vastleggen.”
In Suriname komen naast de tandwalvissen ook baleinwalvissen voor. De baleinwalvissen zijn vissen die meestal heel groot worden. In plaats van tanden, zoals bij de tandwalvissen, hebben deze baleinplaten. Door de rijke gronden in de Surinaamse wateren komen deze grote zeezoogdieren hier voor, zegt Pool. ”Door de Amazone hebben we heel veel nutriënten in ons water. Langs het Demerara plateau heb je wat we noemen een ‘upwelling’, dat wil zeggen dat er vanuit de diepte nutriënten naar boven worden gebracht. Dat zijn plekken waar veel voedsel voorkomt, daar komen ze op af”, vertelt Pool.
Als het aan de directeur van Green Heritage Fund ligt zou Suriname een betere spreiding van oceaan onderzoekingen moeten verrichten. Na de onderzoekingen in 2021 is gezegd dat er een vervolg zou komen, Dit is echter nog niet in uitvoering geweest. “Het was de bedoeling om dit jaar nog een expeditie te doen, maar dat was nog niet zeker. Maar we gaan zeker nog twee expedities hebben, en van een ander project ook nog twee expedities doen.” Pool hoopt voor dit jaar nog een oceaan-onderzoek te doen. Het zou volgens haar ideaal zijn om jaarlijks 5 oceaan-onderzoekingen te plegen, zoals het Caribbean Cetacean Society ook doet. Dit is een Caribisch platform dat onderzoekingen verricht naar walvissen en dolfijnen in Caribische wateren.
Behalve data verzamelen en zorgen voor een gezond marine ecosysteem voor zeezoogdieren, is het ook belangrijk om een gezonde habitat te hebben voor de commerciële visserij. Suriname heeft voor het laatst in de jaren 70 een biomassa studie gedaan voor de visserij.
De data die organisaties zoals Green Heritage Fund aan het verzamelen zijn, kunnen eventueel ook bijdragen aan gezonde visgronden. “In elk geval moeten we voldoen aan bepaalde standaarden, zoals het verminderen van bijvangst. Anders mogen we geen vis meer exporteren naar de Verenigde Staten. We zitten nu in een gratieperiode, de Surinaamse overheid moet nu aantonen dat zij iets doet om die bijvangst te verminderen, onderzoek is daar een deel van”, legt Pool uit.
Bijvangst is het meevangen van andere vissen die de vissers in principe niet nodigb hebben. Pool benadrukt dat Green Heritage Fund veel meer onderzoek doet naar zeezoogdieren, en dat er vanuit het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij wel onderzoek wordt gedaan naar de visvoorraden. Volgens Pool zouden de visvoorraden voor Suriname er niet zo goed uit zien. “Het is een neergaande trend en we hebben ook beelden gezien dat de trawlers heel veel bijvangst hebben.” Suriname heeft sinds 2021 een aangepast visserij-managementplan uitgegeven onder begeleiding van het ministerie van LVV. Het nieuwe visserijplan loopt tot 2025.
Het eerste visserijplan is in 2014 uitgegeven en liep tot 2018. Na evaluatie met de verschillende stakeholders binnen de visserijsector is er een nieuw plan uitgerold. Met behulp van het managementplan moet er goed beleid en goede wetgeving worden gemaakt voor de visserijsector. Het uitvoeren van een vergunningenbeleid voor de visserij is ook een van de zaken die zijn opgenomen in het management plan.
