In maart 2015 werd met veel tamtam de Kaloti Mint House Suriname (KMHS) geopend. Dit zou Suriname in staat stellen om zuiver goud te exporteren en meer inkomsten uit de goudsector te genereren.
Echter, een artikel van Parbode dat op 4 november 2024 verscheen, stelt dat deze overeenkomst Suriname juist enorme schade heeft berokkend. Hoewel zowel KMHS als de Centrale Bank van Suriname (CBvS) de beweringen probeerden te ontkrachten, hebben deze verklaringen meer vragen dan antwoorden opgeleverd.
De inkomsten uit de goudsector
De productie en export van goud zijn sinds 2014 de belangrijkste inkomstenbron van Suriname. In feite drijft de economie sinds 2014 op de goudsector. Verwacht werd dat de overheid alles zou doen om de sector onder controle te krijgen. Om dat mogelijk te maken, had de regering-Venetiaan in 2003 met Gross Rosebel Mines (toen Cambior) afgesproken dat het bedrijf 0,25% van de jaarproductie in goud aan Suriname zou betalen. Hiermee zou er een instituut worden opgericht.
Naast het monitoren van de sector, zou dit instituut ook onderzoek verrichten, met het oog op de behoefte om in de toekomst een eigen goudbedrijf op te zetten. Heden, na 21 jaar, zijn zowel het instituut als het goudbedrijf er nog steeds niet, en is het onbekend wat er met de ontvangsten is gebeurd.
De regering (Bouterse I) koos in 2011 ervoor het enige controlemechanisme dat de staat had in de goudsector, via de CBvS, uit handen te geven. Het bedrijf KMHS kreeg, ondanks de tot wet verheven overeenkomsten met de grote goudbedrijven, het recht om per die datum al het goud dat in Suriname werd geproduceerd, te zuiveren en te exporteren (zie rapport OAS/DTOC 2023). Hiervoor zou, volgens de overeenkomst, de staat zorgen.
Suriname werd voor deze “inspanning” beloond met een aandeel van 10% in de winst, zonder enige bevoegdheid in het bedrijf.
Het is zeer merkwaardig dat de regering Bouterse I hiervoor koos, terwijl zij wist dat zij niet in staat was om IamGold en Newmont daartoe op te dragen, dat de kleine goudsector niet onder controle van de overheid is en dat er consequenties voor de staat kunnen volgen als zij haar verplichtingen jegens KMHS niet nakomt.
De kleine goudsector
Voor de oprichting van KMHS was de productie van de kleine goudsector meer dan 20.000 kg per jaar (zie Tabel 1). Dit zou afkomstig zijn van een oppervlakte van 54.000 ha die tot 2014 was ontbost door de goudzoekers (zie rapport OAS/DTOC, maart 2023).
Vanaf 2014 zijn er minstens 20 skalians actief in het Van Blommesteinmeer. Tegelijkertijd meldde de organisatie Tropenbos Suriname onlangs dat de bosbedekkingsgraad van Suriname met 1%, oftewel ruim 164.000 ha, is gedaald. Dit betekent dat het actieve goudareaal van de kleine goudzoekers met minstens 300% is gestegen. De goudproductie van de kleine goudsector had dus na 2014 met 100 tot 300% moeten stijgen. Echter, de jaarverslagen van de CBvS geven een daling van de productie/export van 6000 kg (30%) aan (zie Tabel 1). Bij een conservatieve stijging van 100%, oftewel 20.000 kg per jaar, zou dat een verlies van ruim 26.000 kg goud of USD 1,2 miljard per jaar betekenen.
Waarom geen controle?
Tijdens een interview bij radio ABC bleek dat de directeur en ook de vertegenwoordiger van de aandeelhouder Andes bij KMHS niet weten hoeveel er in het bedrijf is geïnvesteerd. Het bedrijf geniet echter 10 jaar belastingvrije voordelen. Op grond waarvan heeft de regering in 2011 deze faciliteit aan het bedrijf verstrekt? Hoe zal de winstbelasting geïnd worden zonder een betrouwbaar financieel verslag? Er is geen enkel verslag of rapport dat aantoont dat de registratie van de goudproductie, de export en de inkomsten van de staat verbeterd is met de komst van KMHS.
Het excuus van de op één volgende regeringen dat er geen geld is om de sector te ordenen, is ook niet juist. De overheid heeft vanaf 2004 ruim 5000 kg goud ontvangen. Daarnaast hebben de regeringen Bouterse/Adhin en Santokhi/Brunswijk van 2015 tot heden respectievelijk 67 en 110 miljoen USD aan royalty’s ontvangen uit de kleine goudsector, waarvan de besteding onbekend is. Erger nog, op 6 november verklaarde de CBvS niets te weten van de royalty’s.
Waarom willen de beleidsmakers en de regeringen vanaf 2004 tot heden niet weten hoeveel goud er in Suriname wordt geproduceerd en waar het naartoe gaat? Waarom zijn alle politici en maatschappelijke organisaties doodstil terwijl de samenleving voor miljarden USD (zie ook rapport A. Bihari) wordt benadeeld? Is dit de voorbode voor de inkomsten uit gas en oliesector
Kenneth sukul
