Hoge luchttemperaturen en extreme hitte worden in verband gebracht met een grote hoeveelheid hart- en vaatziekten (incl. een beroerte), vooral onder ouderen en mensen met reeds bestaande gezondheidsproblemen (Zhang et al., 2022). De kwetsbaarheid van oudere volwassenen is gedeeltelijk toe te schrijven aan onderliggende gezondheidsproblemen, medicijngebruik en een afname van de thermoregulerende functie, zoals een verminderde doorbloeding van de huid en een verminderde zweetsnelheid [3].
Ook een lage sociaaleconomische status verhoogt het risico op hittegerelateerde acute hart- en vaatziekten (CVD) (Peters et al., 2021). De kwetsbaarheid van kansarme mensen kan worden verklaard door hun verminderde aanpassingsvermogen, bijvoorbeeld door een slechte gezondheidstoestand, risicofactoren voor hun levensstijl, gebrek aan toegang tot airconditioning en het leven in dichtbevolkte woonwijken.
Bovendien hebben ongunstige omgevingsomstandigheden, vooral luchtvervuiling, een interactief effect op hittegerelateerde gezondheidseffecten (Chen et al., 2018). Epidemiologische factoren, zoals bevolkingsgroei en vergrijzing, urbanisatie en sociaaleconomische ontwikkelingstrajecten bevorderen de kwetsbaarheid voor hitte verder (Bunker et al., 2016).
Uit een studie van Bunker et al. (2016) bleek dat een temperatuurstijging van 1 °C de cardiovasculaire mortaliteit met 4,15% en de cerebrovasculaire mortaliteit met 2,59% deed toenemen binnen twee dagen na blootstelling bij ouderen (> 65 jaar).
Naast onafhankelijke hitte-effecten werden ook gezamenlijke hitte- en luchtverontreinigingseffecten op de cardiovasculaire sterfte waargenomen, waarbij blootstelling aan hitte in combinatie met hoge concentraties fijne stof in verband werd gebracht met een toename van het risico op cardiovasculaire sterfte tussen 7,04% en 13,69% (Peters et al., 2021).
Volgens de World Data Bank is in Suriname de afgelopen tijd de globale (gevoel) temperatuur steeds verder gestegen als men, bijvoorbeeld, 1993 (gemiddelde temperatuur 25.96 ℃) vergelijkt met 2021 (26.56 ℃). Het rapport van de IDB (2021) laat zien dat de gemiddelde temperatuur in voornamelijk Noord-Paramaribo, Albina en het Bigi Pan gebied is gestegen in vergelijking met andere districten. Bovendien is het verschil in gemiddelde temperatuur tussen Paramaribo (30.2 ℃) en het boven-Tapanahony gebied (31.1℃) al rond de 1 ℃.
In het kader van “World Stroke Day” op 29 oktober 2023, waarbij de nadruk dit jaar gelegd wordt op preventie van een beroerte, is het zaak dat ook in Suriname een hitte-gezondheidsplan wordt ontwikkeld, aangezien wij onder invloed van de opwarming van de aarde, de bevolkingsgroei en de vergrijzing de hittegerelateerde impact op de gezondheid de komende decennia naar verwachting toenemen (Zhang et al., 2022). Bij de opmaak van zo een hitte-gezondheidsplan kan hierbij zeker rekening gehouden worden met de bevindingen uit het STEPS-onderzoek van 2013, waarbij in Suriname bepaalde districten zoals Wanica, Saramacca, Commewijne en Marowijne hogere metingen van de buikomtrek vertoonden, terwijl districten als Nickerie, Commewijne en Wanica hogere diabetescijfers hadden. En Paramaribo en Wanica hogere cijfers voor hypertensie vertoonden, terwijl hogere aantallen rokers werden waargenomen in Coronie en Para. Bovendien is er sprake van meer vergrijzing in Marowijne, Brokopondo en Sipaliwini, en over het geheel genomen bleef het sterftecijfer onder ouderen tussen 2018 en 2021 hoger voor mannen dan voor vrouwen (ABS, 2021). Ook kan er een beroep gedaan worden op de gezondheidswerkers voor awareness campagnes die voldoende hydratie alsook medicatie aanpassing promoten. Het is bij hen bekend dat bepaalde antihypertensiva, diuretica, insuline en antidepressiva bijvoorbeeld zweten reduceren, bijwerkingen geven en effectiviteit verliezen bij blootstelling van de patiënt aan extreme hitte.
Mw. Ameerani Jarbandhan, M.Sc., PT., PhD
Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper/ Doctor in Biomedische Wetenschappen
Referenties:
Zhang, et al. (2022) Climate change and cardiovascular disease – the impact of heat and heat health plans. E-Journal-of-Cardiology-Practice
Peters, et al. (2021) Cardiovascular risks of climate change. Nat Rev Cardiol. 2021;18:1-2.
Chen , et al. (2018) UF&HEALTH Study Group. Two-way effect modifications of air pollution and air temperature on total natural and cardiovascular mortality in eight European urban areas. Environ Int. 2018;116:186-96.
Bunker A et al. (2016) Effects of Air Temperature on Climate-Sensitive Mortality and Morbidity Outcomes in the Elderly; a Systematic Review and Meta-analysis of Epidemiological Evidence. EBioMedicine . 2016;6:258-68.
Climate Change Knowledge Portal for Development Practitioners and Policy Makers. World Data Bank, 2021. https://climateknowledgeportal.worldbank.org/countyr/suriname.
Solaun et al., 2021 State of the climate report: Suriname. Inter-American Development Bank, Climate Change Division, July 2021.
Algemeen Bureau voor Statistiek Suriname (ABS): Demografische data 2018-2021
https://statistics-suriname.org/wp-content/uploads/2023/03/DEMOGRAFISCHE-DATA_DEMOGRAPHIC-DATA-2018-2021-februari-2023-1.pdf
Nationaal gezondheidsonderzoek in Suriname naar de mate van verspreiding van risicofactoren m.b.t. chronische aandoeningen: Nationaal NCD “STEPS” Onderzoek Suriname
https://extranet.who.int/ncdccs/Data/SUR_C7_STEPS_Onderzoeksresultaten-2014.pdf
