“IMF is niet zaligmakend”, is de reactie van Wilgo Bilkerdijk, voorzitter van de Associatie van Surinaamse Fabrikanten in Suriname (ASFA) op de verwachting van wat zijn leden verwachten voor het nieuwe jaar. Dat het een uitdagend jaar zal zijn, staat voor de ASFA-voorzitter vast. “De regering krijgt in deze meer beweegruimte met de middelen die vrijkomen via het Internationaal Monetair Fonds (IMF), maar dat betekent niet per se dat die samenleving er beter van wordt. Een van de belangrijke zaken is, dat zaken, waar we ons als ASFA wel in enkele gevallen in terug kunnen vinden, worden hersteld”, zegt Bilkerdijk.
Er is een dubbel gevoel als het gaat om het IMF bij de ASFA, geeft de voorzitter aan. “We zeggen misschien wel IMF, maar wat je wilt hebben is dat er gegarandeerd gewerkt wordt aan de uitvoering van de opgenomen zaken. Het afbouwen van de subsidies moet echt ter hand worden genomen.” De ASFA-voorzitter geeft aan dat er enigszins wel durf is getoond om deze af te bouwen, maar er was zijns inziens geen keus om anders te handelen. “Had de politiek toegang tot ander kapitaal, dan zouden deze maatregelen niet toegepast worden.”
Het overgaan van objectsubsidie naar subjectsubsidie is volgens Bilkerdijk een goede keus geweest en is slechts de eerste stap in de richting naar werkelijk herstel. Hij verwacht overigens dat er nog meer aanpassingen zullen komen. “Je gaat naar die verdere fase van het afbouwen van die subsidie”, zegt Bilkerdijk die duidelijk maakt dat het afbouwen dat men nu heeft gemerkt slechts een deel is geweest. Brandstofprijzen zijn ook een van de zaken die door de regering losgekoppeld zullen worden. Het verder aanpassen van de energietarieven zit ook aan te komen, brengt Bilkerdijk in herinnering. “Het is deels een aanpassing op de energietarieven geweest, het is nog niet de werkelijke aanpassing die zou moeten komen. Die samenleving gaat nog meer kosten krijgen die zij moet verwerken”, zegt Bilkerdijk.
Hervorming ambtenarenapparaat
Behalve afbouwen van de subsidies moet er ook gewerkt worden aan de ‘public sector reform’ volgens de ASFA. De overheid is dit traject al gestart en kijkt naar mogelijkheden hoe de ambtenarij af te slanken door ambtenaren af te voeren. “Het is een vorm van ambtenaren naar huis sturen, maar niet brodeloos maken.” Koersstabilisatie is een andere zaak die goed aangepakt moet worden door de overheid. Het opvoeren van de productiesector is een van de manieren om koersstabilisatie te bewerkstelligen.
“Eigenlijk wil je het liefst exporteren, maar als je in staat bent om een goede vervanging te doen dan heb je al een grote stap gemaakt en daar moet men met meer respect naar kijken”, zegt Bilkerdijk die zinspeelt op de zienswijze die de politiek en de overheid hebben naar de lokale productie toe. Ze maken de lokale productiesector juist het verwijt dat lokale producten veel te duur zijn of dat de sector niet aan de vraag kan voldoen. “Maar als je die ruimte niet geeft als beleidsmakers gaat het er nooit van komen”, benadrukt Bilkerdijk.
Productiefonds
Daarom is het juist nu de tijd volgens de ASFA-voorzitter om een productiefonds op te zetten voor bedrijven die straks een uitdagende periode tegemoetgaan. “Dat je in deze fase juist middelen vrijmaakt om de productiesector op te pakken.” Verschillende sectoren kunnen zich hierop beroepen, zowel de primaire als de secundaire productie moeten hier aan bod komen. “Als je pluimvee doet en verwerking van het pluimvee zijn we al goed op weg. Ook met de toerismesector valt er valuta te verdienen.”
Verwachtingen voor 2022
Een van de zaken waarnaar de ASFA zeker uitkijkt, is het overstappen van omzetbelasting naar de belasting toegevoegde waarde (btw), die wordt gezien als een indirecte verbruiksbelasting. Het invoeren hiervan zal volgens de associatie beter zijn, omdat je daarmee meer mensen pakt, vooral van de informele sector. “Want als die persoon gaat besteden dan pak je deze ook meteen, in het bijdragen van de belastingen.” Ook met de National Risk Assessment voor Suriname is volgens Bilkerdijk een fundamentele actie genomen om de financiële wereld op orde te brengen.
“Er is nog veel dat fout zit, zoals zaken die banken nog moeten aanpassen. Je merkt dat de banken heel erg streng zijn, mensen kunnen een simpele werkrekening niet of heel moeizaam openen. Het zijn vooral die kleine ondernemers die geen rekening kunnen openen, wat ons tegenhoudt om naar een ‘cashless’ samenleving over te stappen.”
Ondernemersklimaat
Zakendoen in Suriname is volgens de ASFA-voorzitter nog steeds niet makkelijk. Door het uitblijven van instituten en wetgeving die meer als papieren tijgers fungeren, worden ondernemers niet genoeg ondersteund en gefaciliteerd door de overheid. “Als voorbeeld nemen we simpelweg de Anti-corruptiewet, de wetten zijn er wel maar de uitvoeringsbesluiten zijn er niet en ook de handhavingspoten zijn er niet.” Dit is volgens Bilkerdijk heel belangrijk anders kunnen er geen sancties getroffen worden, daar moet er vooral aan gewerkt worden.
Wetgeving lokaal content
Voor wat betreft de olie- en gassector is de ASFA al met de overheid en Staatsolie, als aangewezen instantie, bezig te werken aan het vormgeven van het lokale content en wetgeving, daar die de sector zal moeten voorzien van producten en diensten. “Wij roepen op om het leveren van diensten en producten al dan niet via contractors te doen geschieden, want vele van de bedrijven in Suriname zijn niet in staat om rechtstreeks te leveren aan de productiesector, maar er is geen man overboord”, zegt Bilkerdijk. Hij geeft aan dat er nog wat tijd is om nu te starten onze arbeidskrachten en diensten of producten te leveren aan de sector.