Capoeiristas in Suriname kunnen eindelijk weer genieten van hun ‘ginga’, de swingende capoeira-dans. De beoefening van het Afro-Braziliaans vechtspel lag vanaf begin 2020 stil vanwege de vrijheid beperkende maatregelen in een overheidspoging de Covid-19 pandemie te stuiten.
Graduado Dende Vai (meester) Charles Bonar begon op vrijdag 3 februari 2023 weer met les geven. Nu, twee maanden later, heeft hij vooral nieuwelingen en de vertrouwde volle klas is nog niet terug. Toch blijft hij gemotiveerd. Hij is er elke vrijdagavond van 19:00 tot 21:00 uur in de multifunctionele sporthal aan de Bladwespstraat te Geyersvlijt. Het motto luidt ‘Awaken the passion’.
Capoeira Mestiçagem Suriname beijvert zich als Surinaams-Braziliaanse capoeira-gemeenschap om dit aspect van de Braziliaanse cultuur in Suriname te propageren. ‘We willen de capoera-gemeenschap terugbrengen, een nieuwe generatie scheppen als dat moet. Voor ons is het een investering in cultuur. Capoeira is niet louter een vechtsport, maar een cultuur aspect dat mensen bijeenbrengt, ongeacht de nationaliteit en culturele achtergrond. We hebben hier regelmatig capoeristas uit het buitenland op bezoek, en als wij in het buitenland zijn, voelen wij ons ook thuis bij de plaatselijke scholen. We zijn familie’ volgens Charles.
Hij verwijst naar zichzelf als een voorbeeld hoe een cultuur mensen grensoverschrijdend kan verbinden. Charles werd geboren in Guyana, groeide op in Suriname, en verkondigt met Capoeira iets uit de Afrikaanse cultuur dat thans een Braziliaanse identiteit draagt. Zijn klas is een smeltkroes, ze komen van overal. In de klas van vrijdag 1 april jongstleden moest de meester afwisselend Nederlands, Engels en Portugees bezigen om te communiceren met de studenten. Toch kon hij daarmee niet iedereen bereiken, want er was een leerling uit China, die alleen Mandarijn spreekt. Maar omdat Capoeirazelf zo universeel is, leverde de taalbarrière geen noemenswaardige problemen op.
CAPOEIRA; EEN VECHTDANS
Het groeiend aantal Surinamers, dat zich de afgelopen jaren heeft ingewijd in de capoeira-kunst is een demonstratie van de verbindende kracht van cultuur. Toch weten veel mensen, met name in Suriname, niet precies hoe capoeira te begrijpen. Is dat nou een vechtkunst, een dans of acrobatiek? Capoeira is een uitzonderlijk spel dat, ten tijde van de slavernij in Brazilië, uit Afrika is overgewaaid. Twee mensen spelen het capoeira spel in een door supporters gevormde cirkel. Diegenen in de cirkel zorgen met zang, muziekinstrumenten en handgeklap voor het ritme van de dans.
Het spel is een uitwisseling van aanvals- en verdedigingstechnieken, waarbij de ‘aanvaller’ hoge zwaaiende bewegingen maakt, zowel met de armen als met de benen. De ‘verdedigende’ partij daarentegen maakt laag gebukte, ontwijkende bewegingen. In tegenstelling tot karate en taekwondo bijvoorbeeld, doen zij er alles aan om elkander juist niet te raken. Kenmerkende bewegingen van het spel zijn de grote stappen, zowel voor- en achterwaarts, als zijwaarts in beide richtingen. Die vormen samen met de zwaaiende handbeweging voor de basis van de ‘ginga’. Vanuit deze swingende basisstappen zijn alle technieken uitvoerbaar. Daarnaast zijn er de weringen, ontwijkingen, beenvegen, kop- en schouderstoten en meer.
Voor de leek lijkt Capoeira op een combinatie van veel acrobatische bewegingen en draaitrappen. Ook beoefenaars van andere vechtkunsten nemen weleens een kijkje bij Capoeira Mestiçagem Suriname. Het is alom bekend dat Capoera-bewegingen en aanvalstechnieken als verrassingselementen zijn toegevoegd aan hardere vechtstijlen zoals karate, kickboksen en zelfs in de Mixed Martial Arts (mma) zijn geïncorporeerd.
DE FOCUS IS GENIETEN
Meester Charles is blij met de nieuwe lichting. Hij denkt dat de groep geleidelijk aan zal groeien. ‘Het doel is om dit jaar het genot alvast van Capoeira terug te brengen, de focus is dus om tegenieten. Laten we ons opvrolijken met de ‘ginga’,’ aldus Charles. Het geeft hem voldoening om de kennis over te brengen. ‘Ik had dit thuis kunnen doen, en steeds beter en beter worden. Maar, samen is het leuker. Dit moeten we in standhouden,’ vertelt hij.
Charles is nu 34 jaar. Toen hij op 17-jarige leeftijd kennismaakte met Capoeira, had Charles al een achtergrond in taekwondo en kickboksen. Maar bij zijn confrontatie met een groep jongeren, toen bij het oud Vlaggenplein naast het Onafhankelijkheidsplein, was het liefde op het eerste gezicht. ‘Dit is anders. Het is cultuur, het is liefde met warmte. Het is een vorm van expressie. Je kan volledig opgaan in de ‘ginga’ en ongeremd jezelf zijn,’ zegt hij vol passie.
Sinds de herstart zoeken steeds meer oud-leden het contact om en melden zich een voor een aan op de nieuwe trainingslocatie. Er zijn ook nieuwsgierigen die komen om ‘gewoon even te kijken hoe het is’, maar ondertussen zoveel ervan zijn gaan houden dat ze zich hebben ingeschreven.
TERUG NAAR HET STADSCENTRUM
Nu de club weer flink bezig is, gaat zij binnenkort een nieuwe fase in. Net zoals Charles als tiener de kans had Capoera bij toeval te ontdekken toen hij met zijn moeder een wandeling door de stad maakte, zo wil hij andere jongen die kans ook bieden. Daarom zullen beoefenaars binnenkort regelmatig weer vol passie bezig zijn in de binnenstad of in het Uitgaanscentrum. Charles zoekt met Capoeira Mestiçagem Suriname een mooie plek uit om neer te strijken. Hij laat tijdens het interview de naam van Waka Pasi vallen als een geschikte locatie waar veel jongeren bij elkaar komen. Ook voor hun kan Capoeira, aldus de meester, een zinvolle vrijetijdsbesteding worden: ‘Beoefenaars profiteren niet alleen van het genot, maar ook van de positieve energie, voorlichaam en geest’.
Ondertussen is de club bezig de vriendschapsbanden aan te halen met Capoeira-scholen in het buitenland. Een uitwisseling met drie bevriende clubs in Frans-Guyana ligt in het verschiet. Ook de contacten met de broederorganisaties van Capoeira Mestiçagem Suriname in Guyana en Brazilië(Macapa en Belem) worden er uitwisselingen op termijn voorbereid.
CAPOEIRA ZIT VOL ENERGIE
De Capoeira-lessen bestaan uit energieke oefeningen, onder meer ter verbetering van de lenigheid en het uithoudings- en doorzettingsvermogen. Daarnaast worden technieken gerepeteerd op instructie en supervisie van de meester, ondersteund door gevorderde studenten. Een ander belangrijk aspect van de Capoeira is de discipline, een onmiskenbaar onderdeel.
Vanwege de intensiteit zijn de lessen ook geschikt voor mensen die hun fysieke gesteldheid willen verbeteren of willen afvallen terwijl ze iets bijleren.
‘Voor ons is Capoeira alles. Het is dansen en het is vechten, het is muziek en cultuur. Om Capoeira te begrijpen moet jejezelf openen, jezelf zijn. Bezoek onze lessen, ervaar de energie, ervaar de passie. We willen zoveel mogelijk delen,’ aldus meester Charles.
