Terwijl in Suriname, voetbalfans zich zitten te vergapen aan het succes van Marokko op Qatar 2022, valt het mogelijk maar weinigen op dat Marokko’s verhaal vrij identiek is aan het Surinaamse: hun nationale elftal is voor een belangrijk deel een verzameling van voetballers uit de Marokkaanse diaspora in Europa. Het grote verschil is dat Marokko waarschijnlijk geen leiders heeft, die de bevolking vergiftigen met anti-diaspora sentimenten of het nationaal saboteren.
Na de overwinning op Portugal, de zoveelste opzienbarende prestatie van het Marokkaans nationaal elftal op het WK in Qatar, legde hun ijzersterke controlerende middenvelder, Sofyan Amrabat, met alle emoties van dat moment, een aangrijpend interview af. Hij kon, 10 minuten na afloop van de ontmoeting, nog niet bevatten dat hij samen met zijn ploeggenoten historie hadden geschreven door Marokko, als eerste Afrikaans land ooit, naar de halve finale van een WK te brengen. “Het is alsof ik in een droom ben” zei hij. Zij woorden en rauwe emoties zorgden ervoor dat nog meer personen over de hele wereld verliefd raakten op de ultieme underdog die het grote Spanje, België en Portugal versloeg en semi wereldkampioen Kroatië, ook semifinalist op Qatar 2022, op 0-0 wist te houden. Wat veel mensen mogelijk niet is opgevallen, is dat Amrabat of in het Nederlands, of het Engels zijn interviews doet, terwijl standaard Arabisch en standaard Marokkaans Berber de officiële talen zijn van Marokko.
Voor 33 procent van de bevolking van 36 miljoen is Frans ook een tweede taal. Maar, Amrabat spreekt waarschijnlijk geen van de twee officiële talen, nog het Frans, althans niet vloeiend genoeg, omdat hij in Nederland is geboren en opgegroeid. Zijn uitspraken moeten dus vertaald worden voor een groot deel van de bijna 41 miljoen Marokkanen Marokko, inclusief de ongeveer 5 miljoen in diaspora. Maar niemand die daar moeite mee schijn te hebben. Amrabat is een gewoon een held van Marokko. De regering van Marokko heeft in een officiële verklaring aangegeven hoe trots de ‘helden’ het land en zijn bevolking hebben gemaakt. Zyech, net als Amrabat geboren en opgegroeid in Nederland, is voor Marokkanen de beste voetballer van de wereld. Hij wordt op handen gedragen, aanbeden bijna. Maar ook hij doet al zijn interviews in het Engels of Nederlands. Hetzelfde geldt voor rechtsback Noussair Mazraoui die ook in Nederland ter wereld kwam en opgroeide. Achraf Hakimi, is in Spanje geboren en opgeleid bij Real Madrid. Romain Saiss, de moedige aanvoerder, die als een gladiator zijn team heeft geleid, is geboren en opgegroeid in Frankrijk. Van de spelersgroep van 26 zijn 12 geboren in Marokko. Drie spelers van de groep die in Marokko geboren werd, groeiden op in het buitenland. Maar dat maakt niets uit. Marokkanen hebben de voetbalwereld op zijn kon gezet, dat is het verhaal. En het ongekend feest gaat minimaal nog één week door. De fans van Marokko hebben officieel nog twee wedstrijden te goed: 1. de halve finale, en 2. De finale of de troostfinale.
Stemmingmakerij
Hoe anders is het hier in Suriname. Natio met de diaspora voetballers, wordt door de meeste politici genegeerd, ook door politici met een zogenaamd sociaal en humaan gezicht. Geen enkele regering heeft officieel Natio met de diaspora voetballers omarmd. President Chandrikapersad Santokhi heeft als staatshoofd wel het nieuwe Natio ontvangen en toegesproken. De officiële toestemming die de SVB kreeg om diaspora voetballers, die sinds 2019 een zogenaamd sportpaspoort krijgen, op te roepen, is nooit officieel door de regering van de staat Suriname bekendgemaakt. Binnen het voetbal in Suriname zijn er zelfs trainers en oud-internationals die tegen het inzetten van diaspora voetballers waren en nog steeds zijn. Een bekende international zei in een gesprek dat de 2-1 nederlaag tegen Costa Rica, in juli 2021, in de Gold Cup – Natio scoorde eerst – is gekomen omdat de diaspora voetballers volgens hem niet echt voelen voor Suriname en de Surinaamse vlag. De passie waarmee individuen en (politieke) organisaties decennialang Surinamers met het anti-diasporaverhaal hebben vergiftigd en het proces van de dubbele nationaliteit voor voetballers uit de diaspora hebben tegengewerkt, is schokkend. Er zijn fictieve juridische en constitutionele obstakels bedacht en in stand gehouden. Met doemscenario’s, die uiteindelijk als stemmingmakerij moeten worden bestempeld, werd de publieke opinie bespeeld.
Afro-Surinaamse ‘verraders’
De mensen in diaspora (met hun kinderen) waren verraders, die voor en na de onafhankelijkheid Suriname hadden verlaten, of hadden geweigerd terug te komen om het vrije Suriname op te bouwen. Zij moesten daarvoor ‘gestraft’ worden, was het oordeel van degenen in Suriname, die plotseling erg machtig en onaantastbaar waren geworden. De vijandigheid naar personen van Afro-Surinaamse afkomst, was altijd een stuk erger. De verklaring is net zo schokkend als simpel. De onafhankelijkheid in 1975 was gebracht door politieke leiders van Afro-Surinaamse afkomst. Dat personen van Javaanse of Hindoestaanse afkomst Suriname wilden verlaten, vonden die leiders erg, maar niet onoverkoombaar. Maar, dat Afro-Surinamers weggingen en dus toonden dat zij geen geloof hadden in hun rasgenoten, konden zij, die de onafhankelijkheid hadden bewerkstelligd, hun niet vergeven. Het toeval wil dat meer dan 95 procent van alle Nederlandse voetbaltalenten, die door de Surinaamse diaspora zijn voortgebracht, van Afro-Surinaamse afkomst zijn. Daarom is er altijd extra inzet getoond om met name die groep buiten de deur te houden, of weg te pesten. Deze is één van de meest opzienbare van alle ‘Griekse tragediën’ die Suriname rijk is.
Meer toptalent
Als wij in Suriname jaloers kijken naar het succes dat Marokko heeft met zijn diaspora, moet één belangrijk aspect beschouwing genomen worden. Marokko heeft, met zijn diaspora erbij opgeteld, een bevolking van ongeveer 41 miljoen. Suriname, met zijn diaspora, is ongeveer 1 miljoen sterk. Maar, Marokko, met een bevolking die meer dan veertig maal groter dan de Surinaamse, over 40 jaar bekeken, niet tippen aan de collectieve kracht en het niveau van de voetbaltalenten die Suriname, met zijn diaspora heeft voortgebracht. Gouden bal winnaar Ruud Gullit, Frank Rijkaard, Champions League winnaar als speler en coach, Edgar Davids, Clarence Seedorf, winnaar van de Champions League met drie clubs, Virgil van Dijk, Aron Winter, Stanley Menzo, Georginio Wijnaldum, zijn namen met kracht en aanzien, waar de Marokkanen geen gelijke tegenover kunnen plaatsen. Het is op geen enkele logische manier te verklaren dat er al meer dan 40 jaar zoveel wereldtalent voortkomt uit een groep van 1 miljoen. Virgil van Dijk had in 2014 aangegeven dat hij voor Suriname welde spelen. Hij had zijn naam op een lijst geplaatst, samen met meer dan 100 anderen, om aan te geven dat, als de dubbele nationaliteit in de grondwet geregeld zou worden, hij voor Suriname zou uitkomen. De aanpassing van de wet kwam niet, diaspora voetballers mochten niet voor Suriname uitkomen en daarmee werd van Dijk afgewezen. Niet lang daarna werd hij opgeroepen voor Oranje, werd voor ruim 90 miljoen Euro gekocht door Liverpool, werd aanvoerder van Nederland, werd Europees voetballer van het jaar en eindigde in 2019, achter Lionel Messi, op de tweede plaats bij de verkiezing van de FIFA-voetballer van het jaar.
Het verhaal van Dijk en de afwijzing door Suriname is een tragedie op zich.
De anti-diasporastroming in de Surinaamse politiek, kreeg bovendien een gemene, extra dimensie. De diaspora werd niet alleen vanwege wrok buiten de deur gehouden. Het mocht nooit zo zijn dat iemand uit de diaspora ontwikkeling in Suriname op gang zou brengen. Want, als dat gebeurt, zou het betekenen dat lokale leider hadden gefaald om zelf ontwikkeling te brengen. De verraders mogen niet plotseling de redders worden. Als iets kapot was mocht het niet gerepareerd worden door mensen uit de diaspora. Desnoods leven in ellende, was het stilzwijgend uitgangspunt.
Parels werpen
Nu Marokko de halve finale van het WK in Qatar heeft gehaald, rijst nog meer de vraag wat Suriname allemaal is misgelopen, of beter gezegd, is onthouden door leiders die het volk vergiftigden met negatieve sentimenten. Seedorf is weggepest nadat hij, uit liefde en vanwege de mooie perspectieven, meer dan 3 miljoen Euro van zijn eigen geld investeerde. Hij wilde Suriname, zijn geboorteland, helpen ontwikkelen, via voetbal. Het bleek achteraf niets meer te zijn dan een uitstekend voorbeeld van wat wordt genoemd parels voor zwijnen werpen. Het nieuwe Natio werd in november 2019, ondanks de decennialange tegenwerking van machtige personen, toch een feit. Het succes was vrijwel direct. Natio won voor het eerst uit van Nicaragua met 2-1 en plaatste zich daarmee voor het eerst voor de Gold Cup. Suriname haalde de tweede ronde niet maar zette twee hoopgevende vertoningen neer, met als hoogtepunt de ontmoeting tegen Costa Rica. Bijna de hele bevolking leefde mee, maar geen enkele politieke partij feliciteerde Natio. Dat is een indicatie dat de onzichtbare anti-diasporakrachten er nog zijn en dat minimaal de passieve tegenwerking nog actief is. Eerst werd bondscoach Dean Gorré met succes uitgelokt om een ontslag te rechtvaardigen. Daarnaast werd het proces op verschillende andere manieren, actief en passief gefrustreerd.
Marokko’s succes gebruiken
De SVB is nog in onderhandeling met Aron Winter, om permanent bondscoach te worden van Natio. Hopelijk beseft hij dat, met een slimme aanpak, het succes van Marokko, ook voordeel kan hebben voor Suriname. Misschien kan het helpen jonge toptalenten, uit de Surinaamse diaspora in Nederland, overhalen te kiezen voor Natio, precies zoals de toptalenten Zyech en Mazraoui kozen voor Marokko. Dit tot woede van onder andere Dick Advocaat, ex-bondscoach van Nederland. Hij zei, nadat Zyech voor Marokko koos, er moeite mee te hebben dat Nederlandse jongens, opgeleid in Nederland, uitgroeien tot toptalenten en vervolgens kiezen voor een ander land. Wie weet kan Winter stiekem het verhaal van Marokko gebruiken, om de balans voor goed te laten overslaan naar degenen in Suriname die samen met de diaspora willen gaan voor de grote kansen die er liggen. Op het WK van 2026 in Canada, de V.S. en Mexico, wordt het aantal deelnemers aan het eindtoernooi verhoogd van 32 naar 48. De Concacaf zal, als organiserende confederatie, ook meer plaatsen toegewezen krijgen. Dit biedt een enorme kans aan Suriname om voor het eerst het eindtoernooi te halen. En misschien kan Natio, zoals Marokko dat nu doet, ook reuzen verslaan en Surinamers, lokaal en in het buitenland, reden geven om trots te zijn op hun land. 
Weinig gebeurtenissen brengen een volk zo bijeen als een nationaal voetbalelftal dat op een WK, als underdog, grote tegenstanders verslaat of tenminste op een gelijkspel houdt. Het is bewezen dat de productiviteit toeneemt en dat ziektemeldingen afnemen. De liefde voor het land piekt en mensen voelen zich gelukkiger. Het Surinaamse volk, dat erg heeft geleden sinds de onafhankelijkheid, is toe aan een adempauze, een succes, iets om samen te vieren. Wie weet kan Natio in de kwalificatiereeks en op het eindtoernooi van 2026 doen wat Marokko nu doet voor de Marokkanen. Maar, het grootste succes zal dan misschien toch niet zijn op het veld. Het grootste succes dat misschien zal mogelijk zijn het definitief verslaan van de krachten die decennialang Surinamers hebben beroofd van vreugde en echte natievorming, zoals Marokko dat nu meemaakt.
