Wij horen regelmatig de vraag: wat is het alternatief? De armoe in het antwoord verlamd elke discussie in Suriname over hoe het land verder te krijgen. Kennelijk is iedereen doordrongen dat het armoedig gesteld is met de oplossingen en alternatieven. Ik heb de laatste tijd heel vaak de opmerking gekregen dat ik te kritisch ben op velen en/of dat niemand goed is, en/of er geen oplossing is en wat dan het alternatief is als Santokhi ook niet goed is.
Verkeerde denkrichting
Het probleem is dat men de oplossing steeds zoekt in die ene Messiah, die ene heilige die uit het niets uit de hemel zal nederdalen om met een toverstokje alle problemen op te lossen. Dat zou zeker fijn zijn, maar helaas is het slecht nieuws dat zo een oplossing er niet is. Suriname heeft helaas geen onbevlekte en onbesmette politicus die ook nog een aantoonbaar trackrecord heeft in grote prestaties op nationaal en internationaal niveau met grote innovatieve productieprojecten en programma’s. En nu is iedereen weer boos op mij. Ik zie ze niet en anders mag die zijn of haar vinger nu opsteken. Is het zo erg dan? Wat is dan wel de oplossing? Die is in anders naar het landschap kijken.
Maar voor ik mijn gedachte van een oplossing geef, eerst even een voorbeeld als metafoor om straks de oplossing behapbaar en levendiger te maken.
Metafoor van een auto en garage
Stel je moet een rally rijden van Paramaribo naar Santiago de Chili. Je moet dan een goede auto uitzoeken uit de garage of werkplaats. Nu blijkt dat alle of de meeste auto’s die er zijn deuken, roest, verrotte zichtbare en verborgen schade hebben en sommigen zijn ook nog heel smerig en stoffig. Er zijn ook een paar nieuwe blikkerige modellen uit Korea en China. Wat doe je dan? De rally ga je moeten rijden, maar je hebt niet de brandnieuwe Landrover ter beschikking. De nieuwe modellen uit Korea en China zijn geen alternatieven. Die halen de grens met Guyana niet en moet je in de bermen bij Southdrain achterlaten. Ze vallen zo uit elkaar bij een paar tegenslagen met al die kuilen in de weg.
Hoe kies je dan de beste uit de beschikbare beschadigde smerige roestige auto’s? Wat je dan doet, is de auto’s flink doorlichten, flink wassen, schrobben, poetsen om te zien of het alleen stof is of dat ze van roest al helemaal uit elkaar vallen. Beetje prikken en timmeren om te kijken hoe diep de roest zit. Na alle schrobben en schoonmaken, kies je de meest reële auto om die vervolgens uit te deuken en te spuiten, je ververst de remmen en smeermiddelen waarna je die auto een grondige APK beurt geeft om te beoordelen of onder andere de banden genoeg profiel hebben, of de lampen het doen. Na deze check weet je of je met deze gebruikte ogenschijnlijk belabberde auto toch de rit kan wagen, immers het wordt een bumpy ride met kuilen, bergtochten, ravijnen en veel regen en zon.
Bij het uitkiezen van de auto is daarom de voorwaarde dat de basis wel op orde is zoals het onderstel en de motor, want als die er niet goed uit zien dan vallen ze op voorhand af. Daar valt dan niks uit te deuken en te spuiten; die zullen elke keer de vangrail op zoeken en/of de sloot in rijden. Daar haal je Bosjebrug bij Coppenamerivier niet mee, uitgaande dat je van Paramaribo westwaarts gaat rijden.
(Noot: metaforen en voorbeelden hebben beperkingen natuurlijk en dus kan je niet alles 1-op-1 vertalen naar de realiteit)
Surinaamse politiek situatie
Nu terug naar de politieke situatie in Suriname met dit voorbeeld als metafoor in ons achterhoofd.
In Suriname zijn er dus helaas geen brandnieuwe Landrovers in de politiek beschikbaar. Het wordt daarom kiezen uit gebruikte stoffige roestige auto’s, maar wel eentje die repareerbaar is en die in de kern sterk is. Er zijn wel veel rovers in het land en land rovers in de politiek, maar die zijn voor de schroothoop. Het wordt daarom geen kwestie van wat te kiezen na de VHP of ABOP want het alternatief zoals NDP, BEP, DA91, PRO, Palu, DOE, NPS etc. staan met stof met deukjes, krasjes, roest en lekke banden in de werkplaats. De nieuwe mensen die aandienen zoals Scheek, Valies en anderen zijn de Chinese en Koreaanse modellen, die zijn voor de stadsritjes en niet voor het grote werk naar Santiago. Dus de oplossing is dan uit de stoffige, gedeukte en beschadigde auto’s eentje uit te kiezen die je zeker nog flink wat moet bewerken – schuren, poetsen en uitdeuken – om dan na wat aanvullende service de auto klaar te hebben voor de start van de rally op 25 mei 2025. Dit betekent dat je iemand uit de huidige pool van politici moet uitkiezen waarvan wij allen op voorhand al weten dat die nog niet klaar is voor de rit, maar waarvan wij weten dat de basis – dus onderstel en motor – sterk is en dat die de rit naar Santiago wel zou kunnen doorstaan. Ook weten wij dat die nog wat schrobbering, poetserij en uitdeuk nodig heeft. En verder weten wij ook dat die tijdens de rit makkelijk te repareren en goed op te lappen is bij calamiteiten.
Het alternatief
De oplossing zit dus in een andere insteek, namelijk niet denken dat er een kant-en-klare alternatief is die goed is. Geen enkele is klaar, ze moeten allemaal flink door de wasstraat en de apk-keuring. Velen zullen na de wasstraat terug moeten naar de schroothoop. Sommigen komen de Apk-keuring niet door en gaan ook terug naar de schroothoop.
Wat wij moeten doen is nu al in de aanloop naar mei 2025, anders dan voorheen, de partijen en politici flink “in de mangel” nemen, flink schrobben en poetsen om “koren van kaf” te scheiden, wetende dat er vast wel koren tussen zit en wetende dat wij toch uit een van de gebruikte auto’s uit de werkplaats moeten kiezen, maar dan eentje die repareerbaar is. Die “koren” politici moeten wij stevig vragen naar hun plannen, visie en hun daarop beoordelen, dus stevig op de inhoud beoordelen. Wie dat niet wil is na de wasstraat klaar voor terug naar de schroothoop. Na het stevig beoordelen op de inhoud moeten wij de politici duidelijk maken dat wij hen de hele rit kritisch gaan begeleiden en dat ze dus niet met kapotte lampen en niet werkende claxons kunnen doorrijden of stiekem een borrel kunnen nemen tijdens het rijden. Check vooraf en check tijdens de rit, immers wij hebben allen belang bij dat de gekozen auto Santiago wel haalt want wij willen niet in een ravijn eindigen.
Samenvattend: er is geen goed alternatief dat al beschikbaar is. Men moet realiseren dat ze nog niet deugen. Sommigen moeten nog beseffen dat zij nog aardig wat moeten sleutelen aan zichzelf en anderen moeten helaas ook beseffen dat hun onderstel en motor zo gammel zijn dat geen enkele cosmetica de auto op de weg kan houden. Hun lot is enkel reis naar de sloperij.
Verplichting van de samenleving
Dit betekent dat de keuze van de goede auto erg sterk zal afhangen van de “monteurs, spuiters, keurmeesters en testrijders”. Dat betekent dat de handen en kleren vaker vies zullen worden en dat het werk onder moeilijke omstandigheden zal plaatsvinden. Dus de politiek analisten en commentatoren moeten bereid zijn de prijs te betalen dat zij niet aardig gevonden zullen worden, want zij zullen veel rommel en herrie maken en zullen veel stank veroorzaken vanwege alle chemicaliën die ze moeten gebruiken bij het schoonmaken, maar het uiteindelijk resultaat zal goed zijn. Hier geldt, geen glans zonder schuren.
Mijn aanpak
Hiermee heb ik ook een inkijk gegeven in de aanpak waar ik mee bezig ben. Dit is mijn antwoord aan iedereen die zich elke keer afvraagt “waar is die man mee bezig, hij vindt niemand goed, hij is zo stevig aan het schuren en ramt en timmert op alles”. Ik ben dus nu bezig de auto’s door de wasstraat en poetserij te halen. Ik help de kiezer straks te kiezen welke auto tenminste in aanmerking komt om nader bekeken te worden en welke auto’s men nu al naar de schroothoop moet verwijzen. In de bijlage heb ik de “vangst” uit een eerste ronde van keuring samengevat.
Hikmat Mahawat Khan
