Lloyd Read, kapitein en voorzitter van het Inheems Kollectief Suriname (IKSUR), trekt aan de bel over wat hij beschouwt als structurele ongelijkheid en discriminatie van inheemse gemeenschappen in Suriname.
Volgens Read staan de rechterlijke, wetgevende en uitvoerende macht tegenover de inheemsen, op een manier die volgens hem vergelijkbaar is met de behandeling door kolonisten in het verleden. “De uitspraak was een bevestiging van het vermoeden dat er rechtsongelijkheid is in Suriname”, aldus Read in het programma ‘Magazine 4’ van ABC TV.
De uitspraak waar Read op doelt, betreft de veroordeling van vijf inheemse mannen tot acht jaar gevangenisstraf. Deze mannen werden bestraft voor vernieling, brandstichting en een overval, daden die zij pleegden als een vorm van protest tegen de inbreuk op hun grondenrechten. Read ziet deze acties als een wanhoopsdaad, ingegeven door een diepe frustratie over het gebrek aan erkenning en bescherming van hun rechten. Volgens hem heeft de rechter bij de uitspraak volledig voorbijgezien aan de achterliggende redenen voor hun acties.
Read maakt een vergelijking met Brazilië, waar inheemse gemeenschappen eveneens te maken hebben gehad met conflicten en gewelddadigheden in hun strijd om landrechten. Daar werden de oorzaken van dergelijke acties echter meegenomen in het oordeel van de rechter. “In Brazilië werd gekeken naar oorzaak en gevolg, terwijl de Surinaamse rechter alleen naar het gevolg heeft gekeken en de oorzaak heeft genegeerd.” Deze eenzijdige benadering draagt volgens hem bij aan het gevoel van onrecht dat leeft binnen de inheemse gemeenschappen van Suriname.
Naast juridische ongelijkheid wijst Read op een ander urgent probleem: de druk van overheid en bedrijven om inheems land te gebruiken voor mijnbouw en andere economische projecten. Dit gebeurt volgens hem vaak zonder dat de inheemsen voldoende worden betrokken in het besluitvormingsproces of dat hun toestemming wordt gevraagd. Dit staat in schril contrast met hun recht om hun grondgebied te beschermen en te beheren volgens hun eigen tradities en levenswijze.
“Wanneer bedrijven of de overheid besluiten om op inheems land projecten te starten zonder ons te betrekken, wordt ons niet alleen ons recht ontnomen, maar ook onze stem”, stelt Read. Hij merkt op dat deze praktijken leiden tot gevoelens van marginalisatie en het idee dat inheemse gemeenschappen er niet toe doen in de besluitvorming van het land.