29 oktober 2020 is uitgeroepen tot Wereld Beroerte Dag door de Wereld Stroke Organization. Een beroerte of Cerebrovasculair Accident (CVA) wordt veroorzaakt door beschadiging van een bepaald hersengebied als gevolg van wegvallen van bloedvoorziening naar dat gebied door een verstopping of scheur in een bloedvat(en) van de hersenen.
Hierdoor kunnen, afhankelijk van het aangetast hersengebied, verschillende (lichamelijke) klachten ontstaan die kortdurend of permanent kunnen zijn. Ongeveer 3 op de 100 mensen blijft leven met een beroerte in het stedelijke gebied van Suriname. De Vereniging Verder na een Beroerte (afgekort VVB) heeft het tot zijn prioriteit gemaakt om de patiënt met een CVA en de caregiver te voorzien van informatie, hulp, komt op voor haar belangen en stimuleert onderzoek op gebied van een CVA. Ook het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP) beschikt sinds 2017 over een stroke unit waar stroke care volgens internationale protocollen en richtlijnen gegeven wordt. Alhoewel deze verbetering van de acute zorg er is, dient men toch bewuster om te gaan in het dagelijks leven tijdens het consumeren van voedsel, drank en het uitoefenen van dagelijkse activiteiten. Terwijl we weten dat suikerziekte en verhoogde bloeddruk de nieren als eerst kunnen aantasten blijven we denken dat deze silent killers vanzelf zullen verdwijnen als we slechts af en toe letten op wat we eten en drinken.
Een studie door Nahar et al. (2018) laat zien dat Surinamers een negatieve voedingstransitie hadden, waarbij er een duidelijke toename in consumptie te zien was van zout, vet, toegevoegde suikers, dierlijke voedingsproducten in tegenstelling tot daling van totale inname van granen en vezels bij jongeren in vergelijking met ouderen. De nieren zijn het meest gevoelig voor beschadiging bij consumptie van overmatig zout. Het risico op een beroerte is 5-30 keer hoger bij patiënten met chronische nierziekte, vooral bij dialyse. Daarnaast kunnen suikerziekte en verhoogde bloeddruk ook leiden tot nierschade. In een studie uit Indonesië (Setyopranoto et al., 2019)3 is meer dan 80% van de CVA gevallen toe te schrijven aan suikerziekte en verhoogde bloeddruk. En jaarlijks zien wij een stijging in de prevalentie en mortaliteit van het aantal patiënten met een nierziekte en het aantal dialysepatiënten in Suriname. Onderzoek van dr. Krishnadath et al. (2016)4,5 laat ook zien dat de Surinaamse bevolking een hoge prevalentie heeft van diabetes en hypertensie. Door meer onderzoek te doen kan een duidelijke link gelegd worden tussen verschillende factoren en kunnen strategische acties ontwikkeld worden die meer kans op succes hebben en uiteindelijk leiden tot vermindering van de economische en klinische belasting van het geheel zorgstelsel.
Voor nu zijn de volgende zaken sterk aan te bevelen en direct toe te passen in het dagelijks leven:
1) voeg geen zout (en suiker) toe bij het voorbereiden van uw warme maaltijden, want zout komt genoeg voor in andere producten die u consumeert gedurende de dag.
2) probeert u in de week minimaal drie keren lange afstanden te lopen voor 30-45 min en drink voldoende water.
3) kies voor water in plaats van zoethoudende dranken (zelf kokoswater in de winkel bevat toegevoegde suiker!).
4) Lees alle etiketten voordat u iets koopt in de winkel voor zout en zoet gehalte. Per dag mag de grens van 6 gram zout niet overschreden worden.
5) matig het gebruik van alcohol, stop met roken en mediteer op een mantra met positieve affirmaties.
6) kies voor gestoomd voedsel met minimale kruiden in plaats van gebakken voedsel.
Verder heeft voor ieder individu het verenigingsleven invloed op het (mentale) welzijn. Sinds kort is de VVB gestart met aangepast zwemmen voor mensen met een beroerte op de laatste zaterdag van de maand bij het Revalidatiecentrum Paramaribo aan de Margarethalaan 46. Doe mee!
dr. Ameerani Jarbandhan (Doctor in Biomedische Wetenschappen, Faculteit der Medische Wetenschappen)
Referenties
1. Jarbandhan A. et al., Prevalence of self-reported stroke in association with ethnic background within a multi-ethnic population in Paramaribo, Suriname: results from the HeliSur study. Neurology Asia, 2016;21:303-10.
2. Nahar-van Venrooij L. et al., Adequate and excessive food consumption in Suriname: a multiethnic middle-income country. Int J Public Health. 2018 Dec;63(9):1059-1069.
3. Setyopranoto I. et al., Prevalence of stroke and associated risk factors in sleman district of Yogyakarta Special Region, Indonesia, Stroke Res. Treat., vol. 2019, 2019, pmid:31186829
4. Krishnadath IS, Jaddoe VW, Nahar-van Venrooij LM, Toelsie JR. Ethnic differences in prevalence and risk factors for hypertension in the Suriname Health Study: a cross sectional population study. Popul Health Metr. 2016 Sep 17;14:33.
5. Krishnadath IS, Nahar-van Venrooij LM, Jaddoe VW, Toelsie JR. Ethnic differences in prediabetes and diabetes in the Suriname Health Study. BMJ Open Diabetes Res Care. 2016 Jun 29;4(1):e000186.
Dr Ameerani Jarbandhan
