Wat een verbeelding hebben mensen onbewust dan wel heel bewust als het om de skills gaat die de meesten van ons in hun jonge jaren vergaren tijdens hun schoolloopbaan! In mijn ogen zijn we allen gelijk en heeft niemand het recht zich meer, beter of hoger te voelen dan de ander. En toch, als ik om me heen kijk, merk ik dat het tegenovergestelde vaker onbewust of bewust het geval is.

Tegen het einde van groep 7 krijgen de leerlingen in Nederland een advies over hun bereikte niveau dat aangeeft welk pad hoogstwaarschijnlijk na groep 8 op de middelbare school te bewandelen. Voor de leerkrachten is het aan te bevelen om tijdens de voorlichtingslessen zorgvuldig te zijn in de woordkeuze. Ook is het van belang rekening te houden met hoe de boodschap aan de ouders mede te delen.

Leerlingen kunnen zich minder voelen als ze tijdens dit gesprek te horen krijgen dat ze laag hebben gescoord. Beter zou zijn om woorden als laag en woorden die de associatie met dit woord oproepen, te vermijden. In plaats daarvan kan het adviesgesprek een goed gevoel teweegbrengen bij zowel de ouders als hun kinderen als dit soort adviesgesprekken zinnen bevatten als:

‘Jouw scores over het hele jaar laten zien dat je heel praktisch bent ingesteld en hoogstwaarschijnlijk later ook een beroep in die richting gaat beoefenen, bv. modiste of automonteur.’

En:
‘In de maatschappij is er een bepaald evenwicht nodig tussen beroepen. We kunnen niet allemaal hetzelfde beroep kiezen, want alle beroepen zijn even hard nodig, en dat moet redelijk verdeeld zijn onder de werkende burgers van het land. Sommigen zijn heel praktisch ingesteld en gaan de bv. een opleiding tot loodgieter volgen. Terwijl anderen heel theoretisch van aard zijn en daarom kiezen om vooral veel in boeken te duiken om uiteindelijk bv. af te studeren als huisdokter of advocaat.’

De positieve wijze van benadering maakt dat we onszelf waardevol achten. Woorden als laaggeschoold en hooggeschoold hoor en lees ik maar al te vaak, omdat de meeste mensen er niet bij stil staan dat het eigenlijk heel verkeerde termen zijn. De ene pretendeert namelijk dat iemand minder is zijn dan de ander en omgekeerd. Deze termen bevorderen de saamhorigheid tussen mensen niet, terwijl een land als Suriname die basis toch zo nodig heeft.

Ik pleit ervoor liever te praten van praktisch en theoretisch geschoold naar aanleiding van een uiteenzetting over dit gevoelig onderwerp door Marianne Zwagerman in 2018, waar ik helemaal achter sta. Haar bevinding is te zien in de onderstaande link.