Een moeilijk onderwerp, maar zo belangrijk dat het volk van Suriname moet weten wat hier aan de hand is. Ik dank de diverse deskundigen die het geduld hebben gehad het mij uit te leggen wat er nu gaande is met die OMO-operaties. Namelijk: particuliere banken worden bevoordeeld en de staat Suriname wordt benadeeld door de absurd hoge rentevergoedingen van de OMO-operatie en met internationale zeer ongebruikelijke voorwaarde.

Wat is eigenlijk een OMO–operatie?

De Open Markt Operaties van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) worden uitgevoerd via veilingen van termijndeposito’s en/of overig Centrale Bankpapieren. De termijndeposito’s (leningtermijnen) hebben een looptijd van 1 week (7 dagen), 1 maand, 3 maanden en 6 maanden. Deze operaties zijn bedoeld om het liquiditeitsniveau binnen het bankwezen te beïnvloeden en signalen te geven over de richting van het uit te voeren monetaire beleid.

Liquiditeiten zijn voor de CBvS alle SRD’s in omloop in de maatschappij. Na 2008 werden de open markt operaties wereldwijd ingevoerd om te voorkomen dat als een grote bank omviel, andere banken hiervan de dupe zouden worden. In 2019 zijn de OMO’s bij de CBvS ingevoerd.

Monetair beleid ofwel monetaire politiek is het geheel van maatregelen die een centrale bank kan nemen om de waarde van de eigen valuta stabiel te houden. Een onderdeel van deze taak is de CBvS afgenomen in dec 2021 in de overeenkomst van de regering met het IMF. Dit instituut is hierdoor verzwakt doordat de controle over het monetair beleid niet meer goed uit te oefenen is.

Het begrip monetaire financiering is gereserveerd voor de financiering van overheidstekorten via geldschepping (in de volksmond “het drukken van geld”) door de Centrale Bank. De monetaire financiering is een lening/kredietverschaffing van de Centrale Bank aan de regering.

Let wel: Het is de taak van de CBvS voor het bevorderen van de koersstabiliteit van de Surinaamse dollar en het verzorgen van de geldomloop in Suriname. Dit betekent dat de Centrale Bank van Suriname erop moet toe zien en verantwoordelijk is dat de inflatie, de prijsstabiliteit en de koersstabiliteit gewaarborgd worden. De Centrale Bank heeft ervoor gekozen om één van de monetaire instrumenten, de Open markt operatie, in te zetten om de liquiditeiten van de SRD-massa giraal (via bank) en chartaal (gedrukt geld wat u gebruikt) te beheersen.

Te veel geld drukken door de CBvS kan overigens leiden tot ernstige verstoringen in de stabiliteitsdoelstellingen en taken van de Centrale Bank van Suriname. Het inflatiecijfer is de gemiddelde prijsstijging van de goederen en diensten die u kunt kopen en is het rapportcijfer aan het einde van het jaar van het monetair beleid. Hoe lager het inflatiecijfer, hoe beter.

Ex-governor Gersie gaf jl. hierover aan dat de OMO-operatie een vorm van monetaire financiering is, omdat er een voorschot wordt gegeven op nog te ontvangen inkomsten van de regering. De Centrale Bank van Suriname (CBvS) komt met een verklaring terug en geeft aan dat er absoluut geen sprake is van monetaire financiering. En verwijst daarbij naar de weekstaten van de CBvS en daar heeft de huidige governor 100% gelijk in.
Monetaire financiering mag niet boven 10% van de begroting uit komen volgens artikel 27 nieuwe bankwet 2022 (artikel 21 oude Bankwet) en daar zijn alle Governor ’s van de CBvS zich degelijk van bewust geweest omdat dit een belangrijke eis is in de financiële wereld.

Wat is er wel aan de hand met die OMO?

Van juli 2021 tot 1 nov 2023 is door de CBvS aan de particuliere banken, SRD 3.729 Miljoen oftewel 3.7 miljard Surinaamse Dollar, aan rentevergoedingen uitgekeerd.
Uitbetaling van de CBvS aan de banken van de afgelopen jaren:
2021: SRD 179 Miljoen. Hoogste rente per maand was 92,3%.
2022: SRD 2.009 miljoen, iets meer als 2 miljard Surinaamse dollar. Hoogste rente 88,0%
2023: SRD 1.541 miljoen, iets meer als 1,5 miljard Surinaamse dollar. Hoogste rente 79,5 %

De CBvS gebruikt haar recht op geldschepping (geld bij te drukken) om deze rentes van de OMO-operaties uit te betalen aan de banken en dat houdt in dat het vermogen van de CBvS niet verminderd en daarom is het geen monetaire financiering. Het is wel een vorm van indirecte monetaire financiering wat op zich geen probleem hoeft te zijn. Indirecte monetaire financiering is vaak nodig en wordt algemeen gebruikt bij alle Nationale banken om het staatsinkomen te vergroten, maar dan is daarvan wel de bedoeling dat het eind saldo niet negatief uitvalt in verlies of dat dit verlies een wel overwogen beleidskeuze is.

Bijv.: In 2008 ingegrepen door Nationale Banken over heel de wereld om de financiële crisis te beheersen ter voorkoming van een financiële catastrofe.
Bijv.: In 2019 was er sprake van het kapitaliseren van toekomstige inkomsten van de Staat Suriname met de nodige zekerheid en dekking met valuta-inkomsten en Goud. Het boekjaar 2019 sluit af met SRD 38 miljoen winst voor de CBvS en dat geld kan de regering weer gebruiken voor de uit te voeren verplichtingen.
Totale Inkomsten CBvS 2019

Wat nu opvalt, is dat er kapitalisatie plaatsvindt van toekomstige inkomsten van de staat Suriname zonder enige zekerheid. De dekking dan wel zekerheid ontbreekt.
De indirecte monetaire financiering is nu wel verliesgevend gevend en dat houdt in dat de regering dan minder Staatsinkomen heeft. En bovendien is de Staat Suriname verantwoordelijk voor de verliezen van de CBvS.

De presidentiële commissie OMO, bestaande uit drs. Jim Bousaid, drs. Glenn Gersie en drs. Stanley Raghoebarsing, hebben een negatief advies uit gegeven over de OMO-operaties. Sterker nog, het eerste onderzoeksrapport uitgevoerd door de commissie van de President benadrukt dat de OMO-rente niet kan worden beschouwd als een evenwichtige marktconforme rente. Het is zoals gezegd veel te ver doorgeschoten. De hoge OMO-rentes worden uitbetaald ten laste van de CBvS die daardoor enorm hoge en absurde verliezen als gevolg heeft en de solvabiliteit van de CBVS zwaar hebben aangetast (solvabiliteit geeft de verhouding weer tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen). Het rapport stelt verder: “Daarnaast heeft de CBvS normaliter geen inkomsten die zulke hoge rentarieven kunnen rechtvaardigen.”

De conclusie van het rapport van de Presidentiële commissie: “De banken gebruiken hun machtspositie zodanig dat de extreem hoge rentes onveranderd bleven en zichzelf hiermee verrijken ten koste van de staat”. “De banken aan de aanbodzijde hebben daar misbruik van gemaakt”.

Kortom, extreme benadeling van de CBvS, zware benadeling van de Staat Suriname en een bevoordeling voor particuliere banken met rentevergoedingen die absurd hoog zijn en internationaal absoluut niet gebruikelijk. Machtsmisbruik en zelfverrijking.

Uit de commissie OMO-operaties is drs. Stanley Raghoebarsing benoemd tot minister van Financiën en Planning. Drs. Jim Bousaid is benoemd tot nieuwe regeringscommissaris, voorzitter van de RvC bij de CBvS. Deze aanstellingen laten je denken! Vooral bij een duidelijk negatief advies om direct te stoppen met de OMO-operatie en dit advies niet is opgevolgd.

Welk doel wil het monetair instituut, minister van Financiën en Planning en de governor van de CBvS, dan bereiken met deze OMO-operaties?
Deze particulieren banken houden nu zoveel winst over, door die extreme hoge rentes, dat naast het doel om het liquiditeitsniveau van hun bank te verstevigen zij schatkistpapieren kunnen kopen van de Staat Suriname en op basis van deze geldcreatie kan de regering de verplichtimgen van de overheid weer financieren.
Drs. Glenn Gersie heeft dus één woord vergeten in zijn betoog en dat is INDIRECTE monetaire financiering. Het OM van Suriname verwart indirecte financiering ook met monetaire financiering in de case van de CBvS 2020 en misschien wil drs. Glenn Gersie dat INDIRECT benadrukken?

Daarbij moet wel aangegeven worden dat drs. Glenn Gersie als enige van die presidentiële commissie geen aanstelling heeft gehad van deze regering na het negatief advies over de OMO-operatie. Of heeft hij deze niet aangenomen doordat hij inziet dat dit proces echt niet kan voor het volk van Suriname?
De vraag die blijft hangen is: als de CBvS SRD 3,7 miljard hadden geïnvesteerd in goud hoeveel winst zou er dan voor de Staat Suriname tot uiting zijn gekomen zonder verlies van het eigen vermogen van onze Nationale Bank?

Marie-Louise Vissers
Advies, consultatie en politiek development bureau Mawini.
[email protected]