De Progressieve Vakcentrale 47 is, ondersteunt door collega’s, in actie met haar lidbonden, tegen de prijsverhoging van elektriciteit door de regering Santokhi/Brunswijk. Volgens de regering heeft ze geen andere keus dan de tarieven te verhogen, omdat ze de subsidie niet langer kan betalen. De vakcentrale is echter van mening dat de regering eerst de inefficiënties bij de EBS en de zeer nadelige leveringen van stookolie en elektriciteit door SPCS/Staatsolie aan de EBS, eerst ongedaan moet maken voordat er gesproken kan worden over tariefverhogingen. Die inefficiënties en nadelige leveringen zijn door de Energietarieven Commissie, ETC, in een rapport vastgelegd. In de ETC, benoemd door de president, zaten vertegenwoordigers C47, het bedrijfsleven, EBS, Staatsolie en de Energie Autoriteit Suriname (EAS).
De beschikbaarheid van energie Suriname heeft met de EBS, SPCS /Staatsolie en de Afobaka Waterkrachtcentrale genoeg energie opwekkingscapaciteit om in de vraag van de Surinaamse consument te voorzien. Voorop gesteld dat de bedrijven goed en in belang van de Surinaamse economie, worden gemanaged. Bovendien staan bij de EBS twee generatoren jaren stil nadat ze in 2015 drie en in 2020 twee nieuwe generatoren had geïnstalleerd. Dat betekent dat, ook al zouden te Afobaka slechts twee turbines in productie zijn, er nog geen te kort aan energie hoeft te ontstaan. Echter, blijkt dat de beheerder, SPCS/Staatsolie, van de Afobaka Waterkrachtcentrale alles eraan doet om een energiecrisis te organiseren. Zo verlaagde ze de energieproductie toen er een overvloed aan water was in de periode 2020 tot 2022 en spuide ze water in eind 2022 begin 2023 toen de weerdeskundigen juist een lange droge periode, vanwege het weerfenomeen El Niño hadden voorspeld.
De EAS In maart 2016 had de regering Bouterse/Adhin de Energie Autoriteit Suriname (EAS) opgericht. Die moest bij wet ervoor zorgen dat de energiebedrijven goed en betaalbare energie op milieuvriendelijke wijze opwekken en via de EBS op de markt brengen. De EAS heeft zich nooit van zijn wettelijke taak gekweten. Daarvoor kan verwezen worden naar de conclusies in de rapporten van, Ernst & Young, de presidentiële commissie onder leiding van ir. S. Mehairdjan, de ETC en de milieuramp te Brokopondo als gevolg van mismanagement van het stuwmeer. (Zie rapport Worly)
De Afobaka Waterkrachtcentrale
De Afobaka Waterkrachtcentrale is in 2019 door de staat overgenomen van Alcoa. Daarvoor betaalde ze USD 100 miljoen USD, dat ze leende bij het Oppenheimer Instituut tegen een rente van 9,5% per jaar. Die lening moet net als de rest van de ruim 5 miljard USD-schuld (van de staat en de staatsbedrijven) nog worden terugbetaald. Dus mocht er verwacht worden dat de overheid de Afobaka Waterkrachtcentrale optimaal zou inzetten voor de Surinaamse economie, niets blijkt minder waar te zijn. In 2022 is Suriname zelfs aan een catastrofe ontsnapt. Toen moesten alle spui kleppen opengegooid worden om de dam te redden tegen overstroming, omdat Staatsolie het water in het meer niet had beheerst. De dorpen in de omgeving van de dam moesten daarvoor onder water gezet worden. Onlangs verklaarde minister Drs. D. Abiamofo in de Nationale Assemblee dat het waterpeil in het meer met 21 mm per dag daalt bij een productie van 90MW (drie turbines). Als de daling van het waterpeil in het meer zich voortzet, zullen, volgens de minister, in juli de turbines moeten worden stilgelegd en daarmee ook de opwekking van stroom. Een soortgelijk verhaal deed de directeur van SPCS/Staatsolie op 3 mei op een lokaal radiostation. Daarbij verklaarde hij ook dat Staatsolie en EBS, een plan klaar hebben om, in geval dat het waterpeil in het meer in juni en juli blijft dalen, kleine generatoren uit het buitenland te halen. Daarmee zou het tekort aan energie opgevangen kunnen worden. Waarom zijn de twee generatoren van EBS niet in stelling gebracht? Daardoor zou het waterpeil in het meer het kritieke punt niet eens naderen. Statisch eindigen alle invloeden van El Niño’s boven Suriname tegen begin en medio mei. De weer wetenschappers hebben sinds februari/maart voorspelt dat de El Niño van afgelopen periode direct gaat overlopen in een La Niña. Dat betekent dat er veel neerslag in de komende maanden wordt verwacht. Daarnaast is de periode 15 mei tot en met 15 juli statisch de natste periode van Suriname. Tot nu toe zijn er geen enkele wetenschappelijke aanwijzingen dat er daarin verandering zal plaatsvinden. Waarom stapt Staatsolie met een dergelijk doom verhaal in de media? Waarom wordt door Staatsolie paniek gezaaid in de gemeenschap?
Energiebesparing voor Bitcoin mining
Op de persconferentie van 6 maart jl. waarop aanzaten de ministers Drs. S. Raghoebarsing van financiën, Drs. Abiamofo van NH, Drs. A. Ramdin van Bibis en technici van de EBS is de vraag gesteld waarom de regering de tarieven heeft verhoogd voor elektra en de bevolking aanmaant tot bezuiniging. Terwijl ze tegelijkertijd een buitenlands bedrijf rechtstreeks op de Afobaka Waterkrachtcentrale heeft aangesloten met een verbruik van 4,5 MW en EBS nog USD 10 miljoen moet investeren om dat op te trekken naar 10MW. Bovendien zou Suriname geen enkel belang hebben aan het bedrijf. Geen van de ministers noch de EBS gaven daarop antwoord. Ook in de DNA-vergadering van donderdag 2 mei bleef minister Abiamofo stil.
Echter is in de media de afgelopen week door ene mijnheer Bissesar en Paul Mehilal bevestigd dat er een Bitcoin mining c.q. Block Chaining bedrijf staat op Paranam en hetzelfde gesubsidieerd tarief voor elektra betaald. Volgens de verklaring van de heer Mehilal (zie dwt), die adviseur is van president Santokhi, moet het bedrijf nog worden opgericht. Terwijl het bedrijf al twee jaren operationeel is en vanaf juni 2022 wordt gefactureerd door EBS. Wie heeft het bedrijf, dat nog opgericht moet worden, aangesloten op het net van Afobaka? Aan dat net mag alleen Staatsolie komen. Wie heeft de installatie c.q. aansluiting goedgekeurd. Tot juni 2022 was het personeel van de EBS niet bekend met die klant. Dus kunnen zij het niet gekeurd hebben gekeurd. In het rapport van de ETC(15 dec. 2022) staat ook niet vermeld, dat naast Zijin (IamGold) er nog een groot bedrijf client is van de EBS en op de Afobaka lijn is aangesloten. Terwijl er wel een verschil te merken was bij ontvangstpunt van EBS te Paranam en de opwekking te Afobaka. Volgens commissieleden voelden de EBS en Staatsolie vertegenwoordigers zich niet geroepen om een verklaring daarvoor te geven.
De natuurlijke hulpbronnen van de samenleving
Bitcoin mining of Block Chaining eist veel, constant beschikbare – en goedkope energie. Daarom staat het bedrijf niet op Mottonshoop of elders maar op Paranam. Daar kan vanwege de rechtstreekse aansluiting op het Afobaka net aan alle eisen worden voldaan. Bitcoin mining/Blockchaining is op dit moment wereldwijd big Business. De bedrijven zijn daarom steeds op zoek naar gegarandeerde en goedkopere energie. Op de energie van Afobaka na, zijn vrijwel alle natuurlijke hulpbronnen van Suriname reeds uitgegeven. Zo is er geen vrije landbouwarealen meer ter beschikking, alle gouderts houdende gebieden zijn reeds in concessie uitgegeven, de viswateren overbevolkt en alle exploiteerbare bossen zijn reeds in bezit van vooral buitenlanders. Is nu de energie van Afobaka aan de beurt? Wordt er daarom zoveel chaos in de energiesector gecreëerd?
Kenneth Sukul
