Lobbyisten hebben vrij spel in Suriname, zo blijkt uit onderzoek van Parbode Magazine. Vooral tijdens de behandeling van de Wet Casinowezen, de Wet Hazardspelen en de Loterijwet, werd er hevige druk gezet op parlementariërs. Met succes: de wetgeving werd aangepast in het voordeel van casinohouders.

“Suriname is klein”, zegt Ronny Asabina, fractieleider van de oppositiepartij BEP. “Soms ben ik ergens en dan komt iemand een gesprek met me aanknopen over een lopend wetsvoorstel in DNA. Ze proberen me te overtuigen om een wet in een bepaalde richting aan te passen, goed te keuren of af te wijzen”, zegt Asabina.

Via Messenger, WhatsApp en op zijn emailadres van DNA wordt de parlementariër bijna dagelijks benaderd met informatie. “Je hebt bepaalde groepen die invloedrijk zijn. We hebben het gezien bij die wetten over de kansspelmarkt. Bedrijven, verenigingen en associaties die actief zijn in die branche probeerden DNA-leden te overtuigen van hoe de wet in elkaar moet zitten. Ze sturen informatie die is bedoeld om jou in hun voordeel te beïnvloeden”, zegt Asabina.

Ook Bee herinnert zich nog goed de behandeling van de Ontwerpwet Casinowezen in april 2022, toen de regels voor de uitgave van casinovergunningen werden aangepast. “Dat was een gevoelige, toen werd er heel veel gelobbyd”, bevestigt hij. De lobby wierp haar vruchten af. In de Ontwerpwet Wet Casinowezen, die de regering op 27 december 2021 indiende bij het parlement, is een casinovergunning maximum vijf jaar geldig. Maar deze wet werd nooit behandeld door DNA.

In de Ontwerpwet Hazardspelen die de regering anderhalf jaar later bij het parlement indiende is een casinovergunning tien jaar geldig. Maar ook deze wet werd door DNA ingetrokken. In de wet die DNA twee maanden later, op 13 september 2023 uiteindelijk wél goedkeurde, is een casinovergunning vijftien jaar geldig.

Sinds het legaliseren van kansspelen in Suriname (in 1962) moet de aanvrager van een casinovergunning in het bezit zijn van een geldige hotelvergunning. Volgens de Ontwerpwet Wet Casinowezen, die de regering in 2021 indiende, moet een hotel ten minste vijf jaar operationeel zijn alvorens het een casino mag openen. In de goedgekeurde wet is die regeling verdwenen. Het maximumaantal casinovergunningen (landelijk 20) geldt ook niet voor vijfsterrenhotels.

Ook wordt in de goedgekeurde wetgeving het maximumaantal casinovergunningen niet langer per district of regio vastgesteld en is de minister van Justitie en Politie niet meer bevoegd om over te gaan tot onmiddellijke sluiting van een casino. Alleen de president kan een casinovergunning intrekken, en pas nadat die de vergunninghouder persoonlijk heeft gehoord. Deze regels liggen vastgelegd in de Wet Hazardspelen en de Loterijwet. De Wet Casinowezen heeft nooit het levenslicht gezien.

Wat zijn lobbyisten?

Lobbyisten zijn personen of organisaties die bepaalde publieke belangen behartigen en proberen het overheidsbeleid te beïnvloeden. Ze doen dat vaak buiten het zicht van de publiciteit. Lobbyisten zijn van alle tijden en onvermijdelijk in elk politiek systeem. Wereldwijd worden overheidsambtenaren en parlementsleden door lobbyisten ‘gestrikt’ in kantoren, hotels of privéwoningen.

Ze schrijven brieven, bieden geld en giften aan, voeren telefoongesprekken of organiseren massale campagnes om de publieke opinie te sturen. De meeste lobby-activiteiten gebeuren achter de schermen en zijn moeilijk te achterhalen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld in de Verenigde Staten, waar professionele lobbyisten zich verplicht moeten registreren, zijn er in Suriname geen wettelijke voorschriften die lobbypraktijken reguleren.

Lobby is van alle tijden

Toen het Surinaams parlement in 2011 de casinobelasting wilde verhogen uitte de VCS felle kritiek. De aanpassing van de casinobelasting bedroeg eerst nog 300 procent verhoging (volgens een conceptwet die werd aangeboden in 2006). Uiteindelijk werd de belasting met ‘slechts’ 100 procent verhoogd. Dit gebeurde om ‘ingrijpende bedrijfseconomische maatregelen in de casino’s te voorkomen’, aldus de Memorie van Toelichting

In de nieuwe wetgeving is de inkomstenbelasting van opbrengsten uit het casino, die al sinds de invoering van de Wet Hazardspelen in 1962 vijftig procent bedraagt, teruggebracht naar 40 procent.
Jules Ramlakhan, voorzitter van de VCS, erkent noch ontkent de lobby van zijn vereniging in het parlement. “De VCS heeft als doelstelling het behartigen van de belangen van de casino exploitanten”, zegt Ramlakhan in een reactie. Als onderdeel van het vooronderzoek heeft DNA de VCS drie keer gehoord. “De VCS voelt zich wel gehoord door het parlement”, stelt Ramlakhan.

De vereniging heeft het parlement ook schriftelijk van advies voorzien, blijkt uit een document dat Ramlakhan beschikbaar stelt. Daarin stelt de VCS onder meer voor om de Wet Casinowezen te schrappen, alsook de regeling dat hotels pas na vijf jaar een casino mogen openen – twee adviezen die door het parlement werden overgenomen.

“De VCS heeft geen invloed gehad op het maximum aantal vergunningen”, zegt Ramlakhan desgevraagd. Ten aanzien van de levensduur van de vergunning heeft de vereniging wel van zich laten horen. “De exploitatie van een casino dient te geschieden in een hotel met ten minste drie sterren. Gezien de investering die daarmee gepaard zou gaan, was duidelijk dat de geldigheidsduur van vijf jaar niet rendabel en billijk was”, zegt Ramlakhan.

Als het aan de VCS zelf ligt zouden er nog meer aanpassingen in de wet zijn gepleegd. De vereniging ziet graag dat definities duidelijker worden omschreven dat de privacy en data beter worden beschermd. “Die zaken zijn nog niet geregeld, terwijl van de casino-exploitanten wel wordt vereist persoonsgegevens te verstrekken”, stelt Ramlakhan. De wet verwijst ook naar verschillende staatsbesluiten die nog niet zijn vastgelegd.

Geen enkele fractieleider vindt de invloed van lobbygroepen in het parlement problematisch, zo blijkt uit een rondvraag. Ook parlementsvoorzitter Marinus Bee niet. “Het zal soms een rol spelen in de behandeling van de wetten, maar niet dusdanig dat het systeem verziekt is”, zegt hij.

Zijn partijgenoot Obed Kanape, fractievoorzitter van zowel de ABOP als de PL, wil niet eens over lobbyisten spreken. “Ik zou ze eerder ‘actoren’ noemen. Iedereen is vrij om DNA-leden te benaderen om een bepaald standpunt of belang te presenteren. Het is allemaal onderdeel van de maatschappelijke discussie”, zegt Kanape.
Oppositieleider Rabin Parmessar van de NDP is dezelfde mening toegedaan. “Ik zie de lobby in Suriname niet als een probleem. Wij moeten daar als parlement tegen bestand zijn en ons nuchter en onafhankelijk opstellen bij onze werkzaamheden. Maar soms merk je helaas dat de invloed van lobbyisten te groot wordt, zeker als het gaat om belastingmaatregelen.” Alle fractieleiders ontkennen de aanbieding van geld of andere giften van lobbyisten.
28 stemmen voor

De Wet Hazardspelen werd uiteindelijk door het parlement goedgekeurd met 28 stemmen voor en twee tegen. Ann Sadi en Ebu Jones, beiden van de NDP, stemden tegen. De rest van de NDP-fractie, alsook de NPS, onthield zich van stemmen.

ABOP, BEP en VHP stemden voor, met uitzondering van Kishan Ramsukul en Mahinder Jogi, beiden van de VHP. Zij verlieten de vergadering voor aanvang van de stemming. Een van de belangrijkste kritieken die tijdens het debat naar voren kwam was dat de wet de geldstromen in de gokindustrie niet inzichtelijk maakt.
Dit artikel is onderdeel van een journalistiek onderzoek naar lobbypraktijken in DNA.

Lees het volledige onderzoek op Parbode. Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Stimuleringsfonds Journalistiek Suriname.