“Wo Kenki a Systeem, wo kenki a systeem”. Dat is inderdaad een nobel streven en hopelijk blijft dat niet bij lippen dienst. Want een systeemverandering is geen politiek ding, maar een technocratische kwestie, een technocratische aangelegenheid. De politiek is namelijk in staat geweest het systeem te misbruiken voor eigen belang, waarbij zelfs wetten werden overtreden, die echter geen sancties vermelden. De vraag drukt desondanks nog steeds zwaar op het geweten van rechtgeaarde personen of deze wetsovertredingen wel straffeloos kunnen voortbestaan in een waarachtige democratische rechtsstaat. Stel dat de uitvoer van onze Trias Politica alleen bemenst was door onafhankelijke technocraten, hoe zou deze situatie zich dan hebben voltrokken? Een onafhankelijke technocraat heeft een technische of wetenschappelijke achtergrond en laat zich alleen leiden door rationele analyses en wetenschappelijk verantwoorde data. Dat is het belangrijkste verschil met de Surinaamse politiek, die gebaseerd is op de algemeen bekende wandaden, maar toch voor de zoveelste keer herhaald worden om de noodzaak van de gewenste systeemveranderingen te onderbouwen::
a. Friends & family beleid (nepotisme & oligarchie) in plaats van onpartijdigheid;
b. persoonlijke voorkeuren in plaats van objectiviteit;
c. geheimzinnigheid in plaats van transparantie;
d. gebrek aan aansprakelijkheid in plaats van verantwoordingsplicht;
e. en eigen en privébelangen in plaats van het algemeen belang.
Deze wandaden vloeien gemakkelijk voort uit het bestaande politiek-bestuurlijk systeem. De politiek kan ook goede keuzes maken om ons uit dit systemische dal te halen en technocraten in te zetten, niet als bij de SLM of Staatsolie of…nee, echte onafhankelijke technocraten, die we meer dan genoeg hebben, om het defect functioneren van het onderhavig systeem grondig te herzien. Deze grondige herziening van het bestaande politiek-bestuurlijk systeem of eventuele transformatie is noodzakelijk om de efficiëntie ervan en de betrouwbaarheid van de voortbrengselen drastisch te kunnen verhogen. Hierdoor kan de politiek het systeem ook volksgerichter besturen, waarbij het dienen van eigen en privébelangen zwaar wordt bemoeilijkt. In elk geval zullen eventuele malafide gedragingen in deze context niet langer straffeloos kunnen geschieden.
Wo Kenki a Systeem
Dat is de reden waarom hare excellentie Mevrouw Drs. Jenny Simons groen licht voor de transformatie van ons politiek-bestuurlijk systeem heeft gegeven en dat trouwens ook lang voor haar installatie als president had gepropageerd. Bovendien heeft zij een ieder die een bijdrage kan leveren opgeroepen. Dus geen enkele technocraat heeft reden tot klagen. Het bestaand systeem heeft de samenleving al een halve eeuw lang besmet met normen zoals leugens, bedrog, oplichting, corruptie en diefstal. Al twee generaties. Dus als het nu niet ophoudt, wordt een derde generatie geïnfecteerd! En de politici die hun kinderen in het buitenland kunnen laten studeren, gaan lelijk op hun bek vallen. Want ik heb nieuws voor jullie. Voordat je kinderen afstuderen, zullen ze weten met welke geestelijke en lichamelijke ziekten hun ouders een hele samenleving hebben opgezadeld, maar ze gaan jullie dat uit liefde onthouden. Pas als jullie niet meer op aarde zijn, zullen ze jullie kleinkinderen het tegenovergestelde leren. In het slechte scenario zullen ze hetzelfde criminele denken op na houden en dan is Suriname weer de weg kwijt.
Wat nu???
In deze fase moet partijpolitiek on hold worden gezet. Elk gezond denkend mens heeft er baat bij dat de geschiedenis van de afgelopen halve eeuw wordt afgesloten. In Suriname gaat het om incrementele systemische aanpassingen, aangezien alle ministeries betrokken zijn en dus op hun volledige medewerking gerekend moet kunnen worden. De systeemveranderingen zullen niet alleen nieuwe wetten, regels en gedragingen vergen, maar vooral attitudewijzigingen. Deze transformatie zal tot een nieuwe basis voor samenwerking leiden conform de principes van een democratische rechtsstaat. Zowel het maatschappelijke als het juridische en economisch leven zullen duurzaam verbeteren. Vertrouwen zal weer opgebouwd moeten worden door onder andere integriteit, transparantie, onpartijdigheid, verantwoordingsplicht en competentie. Straffeloos bedriegen, stelen en verraden hebben al deze elementen vernietigd. Verschillende technocraten zijn al gepolitiseerd en kunnen niet langer neutraal opereren. Ze zijn een verlengstuk van politieke partijen geworden, evenals grote delen van De Nationale Assemblee en de regering. Vooruitlopend op de complete systeemveranderingen zouden nu al de volgende wetten overwogen moeten worden:
1. Strafbaarstelling van nepotisme
2. Strafbaarstelling van belangenverstrengeling
3. Strafbaarstelling van de leiding van Ngo’s indien jaarverslagen niet tijdig worden opgemaakt
4. Herinvoering van de publicatieplicht van de rekenkamer en indirect belasten met opsporingsbevoegdheden
5. De financiering van politieke partijen transparant maken en beperken tot bijvoorbeeld maximaal SRD50.000,00 per donateur
Let the people know now and show your true colors!
27-10-2025
