Het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) heeft kennis genomen van de onduidelijkheid en verwarring die bij sommige personen en kiezers bestaat over het stemmen bij volmacht. Ter verduidelijking verstrekt het OKB hierbij nadere informatie over deze stemmethode.
Wat is stemmen bij volmacht?
Stemmen bij volmacht houdt in dat een kiezer een ander persoon toestemming geeft om namens hem of haar te stemmen. De persoon die deze toestemming geeft, heet de volmachtgever; degene die namens hem of haar stemt, is de gemachtigde. Dit is uitsluitend toegestaan onder specifieke voorwaarden.
Wie mag een volmacht geven?
Volgens artikel 110 van de Kiesregeling mag u een volmacht verlenen als u, vanwege uw werkzaamheden, niet in staat bent om persoonlijk te stemmen. U mag iemand anders machtigen om voor u te stemmen:
- Ten eerste als u werkt als voorzitter, lid of plaatsvervangend lid van een stembureau of Hoofdstembureau dat zich bevindt:
– In een ander district dan waar u op de kiezerslijst staat,
– In een ander ressort dan waar u op de kiezerslijst staat, én de afstand tussen uw werkplek en uw eigen stembureau meer dan 30 kilometer is.
- Ten tweede, als u werkt bij het Korps Politie Suriname of het Nationaal Leger en op de dag van de verkiezingen, vanwege uw werk, in een ander district bent dan waar u op de kiezerslijst staat.
- Ten derde, als u lid bent van het Onafhankelijk Kiesbureau of het Centraal Hoofdstembureau, of als u bent aangewezen door het OKB als toezichthouder of controleur.
De aanvraag moet uiterlijk zes dagen vóór de verkiezingen worden gedaan bij het districtscommissariaat van het district waarin u op de kiezerslijst staat ingeschreven. U vult daar een verklaring in en wijst een gemachtigde aan. Let op: een gemachtigde mag volgens artikel 110 lid 2 slechts namens één persoon stemmen.
Hoe ziet een volmacht eruit?
Voor het stemmen bij volmacht zijn officiële formulieren vastgesteld, namelijk:
Model 9: de verklaring tot volmachtverlening;
Model 9-A: het volmachtbewijs zelf.
Deze formulieren zijn vastgelegd in artikel 8 van het Kiesbesluit.
Hoe werkt stemmen bij volmacht in de praktijk?
Op de verkiezingsdag meldt de gemachtigde zich aan bij het stembureau dat op zijn of haar eigen oproepingskaart staat. Dit moet hetzelfde stembureau zijn waar ook de volmachtgever zou stemmen (artikel 26 van het Kiesbesluit).
De gemachtigde overhandigt aan de voorzitter van het stembureau:
- Zijn of haar eigen oproepingskaart;
- De ondertekende volmacht;
- De oproepingskaart van de volmachtgever (zoals bepaald in artikel 28 lid 2 van het Kiesbesluit).
De voorzitter van het stembureau leest vervolgens de namen en registratienummers van beide personen luid op voor, waarna wordt gecontroleerd of alle documenten correct en geldig zijn. Let op: Indien de volmachtgever is overleden vóór de verkiezingsdag, mag de stem niet worden uitgebracht. Mocht dit onverhoopt toch gebeuren, dan blijft de uitgebrachte stem geldig, conform artikel 112 van de Kiesregeling.
Rechten en plichten van de gemachtigde
De gemachtigde heeft dezelfde rechten en plichten als een reguliere kiezer, zoals omschreven in artikel 111 van de Kiesregeling. Dit betekent onder andere:
- U dient zich te gedragen volgens de regels in het stemlokaal;
- U mag slechts één volmacht aannemen;
- U moet op tijd en op de juiste locatie stemmen.
Wat als er iets misgaat?
Indien het stembureau zich niet aan de voorgeschreven regels houdt, kunt u bezwaar maken. Dit is geregeld in artikel 34 van het Kiesbesluit. Gronden voor bezwaar zijn onder andere:
- Onterechte weigering om te stemmen;
- Een persoon stemt namens meerdere volmachtgevers, wat niet is toegestaan;
- Een geldige volmacht wordt onterecht niet geaccepteerd
De voorzitter is verplicht het bezwaar onmiddellijk te registreren, waarna het stembureau dit bezwaar dient te behandelen.
Het OKB doet tot slot een dringende oproep aan alle politieke actoren om hun inspanningen op het gebied van voorlichting en kiezerseducatie te intensiveren. Op deze manier kan het maximaal aantal burgers gebruik maken van hun stemrecht.
PR Onafhankelijk Kiesbureau
