Een samenleving in een democratische rechtsstaat is gebaseerd op rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid, waaruit zelfrespect, waardigheid en wederzijds respect voortvloeien, die op hun beurt leiden tot onderlinge solidariteit en onderling vertrouwen.
In dit morele fundament van een samenleving zitten er uiteraard allerlei vrijheden besloten. Onderzoek heeft aangetoond dat ‘democratische procedures, die een eerlijke inkomensverdeling garanderen en vrij van corrupte ambtenaren en particuliere actoren zijn, normen van betrouwbaarheid ontwikkelen en het sociale vertrouwen vergroten.*
Wat zien wij in Suriname plaatsvinden en welke signalen of boodschappen worden er hiermee aan de gewenste samenleving gegeven?
• Wanneer je vindt dat er gereshuffeld moet worden en je stelt daarvoor een speciale commissie in, waarin je een lid benoemt van de te reshuffelen regering, die bovendien zelf grote politieke en economische blunders gemaakt heeft en tegen wie een rechtszaak was aangespannen, welk signaal geef je daarmee aan de samenleving? En ook in het geval van een persoon die belast was met de Communicatie Deinst Suriname zonder aantoonbare competentie in dit kader. Dat belangenverstrengeling en incompetentie zaligmakend zijn bij het voornemen om objectieve analyses en evaluaties te maken? Hierdoor wordt het wantrouwen ook vergroot.
• Wanneer iemand het staatshoofd zou hebben beledigd en met de meeste spoed op transparante wijze wordt aangehouden, terwijl aanhoudende klachten over seksueel molest uiterst geheimzinnig worden behandeld, geseponeerd of ‘wie weet’, welk signaal geef je daarmee aan de samenleving? Dat politieke macht en kapitaal boven wet en recht staan? En dat slachtoffers de misdadigers zijn? En dat de misdaad loont?
• Wanneer er door ambtenaren met reiskosten gesjoemeld zou worden en deze zaken niet verder worden onderzocht, welk signaal geef je daarmee aan de samenleving? Dat corruptie en diefstal geoorloofd zijn wanneer je politieke macht hebt?
• Wanneer tijdens de Covid maatregelen politieke machthebbers en kapitaalkrachtigen de regels ongestraft mogen overtreden, welk signaal geef je daarmee aan de samenleving? Dat het morele fundament van de Surinaamse samenleving géén ‘Recht voor één, Recht voor Allen’ tolereert?
Deze opsomming is verre van uitputtend en is een historisch probleem in Suriname, waarmee niets goedgepraat kan worden. In plaats van kritische burgers te vormen die met hun creativiteit zelfredzaam kunnen worden, worden de burgers afhankelijk gehouden met voedselpakketten, een follow-the-leader mentaliteit opgedrongen en tot lamme politieke volgelingen gedegradeerd, waarbij slachtoffers als misdadigers behandeld worden en
misdadigers worden geëerd.
Moet dat de nieuwe moraal van onze samenleving voorstellen? Dit is geen theoretisch of filosofisch verhaal maar de harde werkelijkheid, whether you like it or not. Ik sprak een paar dagen geleden met enkele zelfstandig werkende dames uit verschillende branches over het hot item seksueel molest. Ze vonden allemaal dat vrouwen ‘het zelf zochten door hun schaarse kleding.
’ Precies dat had een voormalig DNA-lid tijdens een openbare vergadering 2 gesteld. Nadat ik hen had uitgelegd wat gendergelijkheid onder meer inhoudt en dat niemand, ongeacht hoe je je kleed, het recht heeft tegen je vrije (eigen) wil in te gaan, zeiden ze dat ze het wel snapten maar dat ze dat niet aanvoelden.
Triest toch?! Het is niet belangrijk wie allemaal de veroorzakers hiervan zijn geweest. Belangrijk nu is wie allemaal de verantwoordelijken hiervoor zijn: wat aan de top gebeurt, sijpelt door naar beneden. De trias politica heeft tot dusverre gefaald en verkeerde signalen gegeven, die de samenleving in wording nog steeds verscheuren en verdelen in verschillende soorten ‘kuddedieren of kuddemensen’, waaraan het intellect en het karakter ondergeschikt zijn gemaakt.
Op deze mensonterende wijze worden deze burgers beroofd van hun authenticiteit en dientengevolge van hun intrinsieke levensvreugde, wat ze niet eens kunnen beseffen. Echt zielig! ‘Veel beloven en weinig geven, doet de gek in vreugde leven.’ En dan vragen wij ons af waarom er zo weinig legale initiatieven genomen worden en Suriname niet vooruitgaat.
Dr. Roy I. Bhikharie, PhD
Eerst het Volk, dan de Rest
* You, Jong-Sung (2005) ‘Corruption and Inequality as Correlates of Social Trust: Fairness Matters More than Similarity’, Cambridge: The Hauser Center for Nonprofit Organizations, Harvard University, Working Paper No. 29.
