Bijna de helft van de hoofdstembureaus weigert proces-verbalen te verstrekken aan journalisten en politieke partijen, ondanks het publieke karakter van de zittingen. De roep om transparantie klinkt steeds luider.
Tijdens de recente openbare zittingen van de hoofdstembureaus zijn proces-verbalen (pv’s) in meerdere districten niet gedeeld met aanwezige journalisten en vertegenwoordigers van politieke partijen. In zeker de helft van de gevallen werd verwezen naar het Centraal Hoofdstembureau (CHS) als verantwoordelijke instantie voor verdere informatieverstrekking.
Journalisten kregen bovendien op meerdere locaties niet de gelegenheid om foto’s te maken van de pv’s, ook al werden deze in het openbaar voorgelezen. “Neemt u contact op met het CHS,” luidde de standaardreactie van verschillende voorzitters van de hoofdstembureaus.
CHS: Geen verbod op foto’s of kopieën
Volgens CHS-voorzitter Lilawatie Punwasi is er vanuit het hoofdbureau geen instructie uitgegaan om foto’s of kopieën van de pv’s te verbieden. Sterker nog, het CHS projecteerde tijdens de zittingen de resultaten van het onderzoek naar de kandidatenlijsten op DNA-niveau. Journalisten mochten die beelden filmen en fotograferen, zo bevestigt zij tegenover het Journalistencollectief Verkiezingen 2025 (JCV 2025).
Toch blijft de praktijk weerbarstig. Herhaalde pogingen om de hoofdstembureaus van Sipaliwini, Brokopondo en Wanica zover te krijgen een kopie te verstrekken, hebben niets opgeleverd. De voorzitters blijven zich beroepen op het CHS. Bij andere hoofdstembureaus, zoals in Paramaribo en Marowijne, werd juist wel toestemming gegeven om foto’s te maken. Ook Coronie keerde op dat besluit terug en verstrekte alsnog kopieën na aanvankelijke aarzeling.
Transparantie is geen gunst maar een recht
Volgens het JCV 2025 is de toegang tot proces-verbalen essentieel voor controle en verslaggeving. Op basis van deze documenten kan worden nagegaan op grond van welke redenen kandidaten zijn geschrapt of lijsten ongeldig zijn verklaard. Transparantie is daarbij geen gunst, maar een fundamenteel recht binnen het democratisch proces.
Het collectief roept de verkiezingsautoriteiten en de overheid op om persvrijheid en het recht op informatie actief te beschermen. Openbaarheid van informatie is cruciaal voor een eerlijk en controleerbaar verkiezingsproces. Het is van groot belang dat de verkiezingsorganen deze verantwoordelijkheid serieus nemen en de informatie per direct beschikbaar stellen aan de media.
