Voordat ik echt van wal steek, even deze vraag: wat is dat ding met politieke figuren en hun zonen? Paul en Bronto, Desi en Dino en nu Chan en Richano. Het lijkt wel een Surinaams dingetje aan het worden. Een soort duistere, politieke traditie waar Suriname zich mee kan onderscheiden. Niet in positieve zin natuurlijk.
Van het interview van Richano Santhoki kan natuurlijk oneindig veel gezegd worden. Dat het bizar aandoet, staat bovenaan de lijst met opmerkingen. Het spat nu natuurlijk alle kanten uit, na alles wat Chan zijn jongen de wereld in heeft gewerkt. Om niet te spreken over het effect dat Richano nu heeft op het ‘slim’ en goed geïnformeerd universum dat heet sociale media.
Maar wat je ook ervan vindt, er zijn wat Richano-uitspraken die even serieuze aandacht verdienen. Zoals de beweringen die erop duiden dat Chan achter een staatsrechtelijk masker een totalitaire leider zijn.
Hoeveel daarvan waar is? Meer dan een week geleden voelde de procureur-generaal Garcia Paragsingh de dringende behoefte om, via de pers, de gemeenschap ervan te overtuigen dat het OM niet op de schoot zit van president Chan.
Ze wilde onderstrepen dat er in Suriname, zoals het hoort in een echte rechtstaat, een duidelijke scheiding is van machten. Chan, de president en leider van de uitvoerende macht, had verschillende keren publiekelijk uitspraken gedaan alsof hij de PG en het OM, de rechtelijke macht dus, opdrachten gaf.
Het moment dat de PG koos om tegen de uitspraken van Chan in te gaan, is na het Richano-interview extra opgevallen. Had de PG er lucht van gekregen dat de zoon van de president bezig was met een interview dat mogelijk schadelijk kon zijn? Of zijn zowel het interview van Richano als het initiatief van de PG, meer dan een week geleden, het gevolg van andere dingen, die op de achtergrond gebeuren? Wie zal het zeggen.
Aan de andere kant lijkt het spraakmakende interview van Richano te passen in wat misschien wel een unieke serie aan het worden is. In die reeks zit ook Sandew Hira, nabestaande van een van de slachtoffers van de decembermoorden en ooit VHP-sympathisant. Hij kwam ook vanuit niets op de proppen met onthullingen en geheimen over de slachting van december 1982.
Het kwam er volgens Hira op neer dat de ondertussen definitief veroordeelde hoofdverdachte Desi Bouterse onschuldig was en vrijuit behoorde te gaan. Terugkijkend heeft dat uitgebreid interview Bouterse niets opgeleverd, als het gaat om de rechtszaak tegen hem. Hij werd veroordeeld en is nu al bijna een jaar zoek (lees: op de vlucht.) Hira verdween weer in de menigte en sinds zijn pleiten voor Bouterse is nog weinig van hem vernomen.
Dan was er de zaak van Sharmila Mansaram. Het is ietwat verbazend hoe Mansaram, in relatief korte tijd, uit ons collectieve geheugen schijnt te zijn verdwenen. Van die eens zo prominent aanwezige, onverschrokken en vurige VHP-meid weet bijna niemand waar ze is of wat ze doet. Haar vertrek uit het politiek middelpunt kwam na haar verbazingwekkende overstap van de VHP naar de NDP, ergens rond 2016-2017.
Als de helft van deze energie en inzet waren gestopt in het daadwerkelijk goed en eerlijk besturen van het land, zou Suriname er vandaag, 49 jaar na de onafhankelijkheid, er behoorlijk anders uit hebben gezien.
Die overstap kwam met negatieve onthullingen over de VHP, zijn leiders en een vermeende vrouwonvriendelijke partijcultuur. Het doel was de VHP, waar ze was vertrokken, imagoschade te berokkenen. Tegelijkertijd moest Mansaram Surinamers met haar verhaal ervan overtuigen dat de NDP goed is en de rest slecht.
Dat had natuurlijk alles te maken met politiek overleven voor Bouterse en de 8 december strafzaak, die toen nog als een donkere wolk hing over de NDP en hun (toen nog) onbetwiste leider. Maar de NDP schoot geen millimeter op met Mansaram. Er kwam in 2020 een einde aan het bewind van de NDP en Bouterse werd definitief veroordeeld. En Mansaram? Die is verworden tot onbekend.
En nu dus Richano, die in zijn interview uiteindelijk oordeelde dat niet zijn vader maar Bouterse, de veroordeelde en voortvluchtige, de enige geschikte persoon is om Suriname te leiden. Daarmee werd ook duidelijk wat de belangrijkste bedoeling is van het interview. Maar wat gaat met Richano gebeuren? Toegegeven, het is knap van de mensen, die Bouterse als onschuldige, reddende engel willen neerzetten dat ze ditmaal de zoon van de grote rivaal en zittende president strikten. Topprestatie!
Hoe ze Hira als nabestaande van de decembermoorden, Mansaram – toen actief prominent lid van de VHP en felle criticus van Bouterse – en de NDP en ditmaal Richano zo ver hebben kunnen krijgen, is een raadsel. Het is wel een onderzoek waard, omdat er verhalen rondgaan van chantage en bedreigingen.
Mansaram zou gechanteerd zijn met zeer persoonlijke data die bij een digitale hack was gestolen. En van dat soort hacks zouden er honderden zijn uitgevoerd, ook op leden van de pers, die in stilte gechanteerd en gebruikt worden.
Terug naar Richano. Kijkend naar wat de acties met Hira en Mansaram de NDP en Bouterse opleverden, moet ervan uitgegaan worden dat ook deze spectaculaire zet met Richano uiteindelijk weinig tastbaar resultaat zal brengen. Krom is mogelijk wel hoe vreselijk veel energie gestoken wordt in stunts als die met Richano, om de perceptie te creëren dat Bouterse onze messias is. De waarheid is natuurlijk dat Bouterse met zijn regime en later zijn partij sinds 1980 de ontwikkeling van Suriname constant en wreed heeft gesaboteerd.
Als de helft van deze energie en inzet waren gestopt in het daadwerkelijk goed en eerlijk besturen van het land, zou Suriname er vandaag, 49 jaar na de onafhankelijkheid, er behoorlijk anders uit hebben gezien. Belangrijker, er zouden geen rare acties en verklaringen van Richano, Hira en Mansaram nodig zijn om kiezers te ‘overtuigen’.
Want daar draaide het in het interview van Richano toch om? Hij moest Surinamers ervan overtuigen dat ze op 25 mei 2025 niet voor de VHP en Chan moeten kiezen, maar voor de NDP, zodat de paarse partij weer aan de macht komt en Bouterse’s veroordeling teruggedraaid kan worden.