De Nederlandse regering heeft officieel excuses aangeboden aan de nazaten van Anton de Kom. Het is begrijpelijk dat sommige Surinamers en vooral de familie dit zien als een stap in het beter waarderen van het werk van Anton de Kom. Sommigen spreken zelfs van een “historisch moment”. De PALU grijpt dit moment aan om nogmaals te waarschuwen voor de wijze waarop Politiek Den Haag omgaat met het koloniaal verleden van Suriname. Het bieden van excuses aan slechts de familie van Anton de Kom is het verzwakken van het systematische onrecht dat het totale Surinaamse volk is aangedaan tot een eenmalig, individueel familieleed.
Eerherstel?
Met de excuses vanuit Politiek Den Haag aan de familie zou er zelfs sprake zijn van “eerherstel”. Om welk eerherstel gaat het dan? Streed Anton de Kom voor vrijheid en gelijkheid van de “familie de Kom”, of ging het om vrijheid en gelijke behandeling voor het gehele Surinaamse volk? Met deze enge Haagse benadering wordt bewust de aandacht afgeleid van de systematische koloniale onderdrukking die ook na de afschaffing van de slavernij en contractperiode is voortgezet.
De gevangenneming en deportatie van Anton de Kom was niet een geïsoleerde actie, maar deel van de systematische onderdrukking van het Surinaamse volk door het koloniaal bewind. Het was een harde boodschap aan opkomende Surinaamse politieke leiders, ook die deelnamen aan de algemene verkiezingen en het bestuur van het land na 1949.
Systematische Onderdrukking
Anton de Kom beschreef de systematische onderdrukking door onder meer de Surinaamse geschiedenis te herschrijven vanuit het perspectief van het Surinaamse volk. “Geen volk kan tot volle wasdom komen dat erfelijk met een minderwaardigheidsgevoel belast blijft”, schrijft hij. Leiders van slavenopstanden waren helden. Hij beschreef niet alleen de eeuwenlange uitbuiting van de Afrikaanse slaven. Hij beschreef ook de rol van de Aziatische contractarbeiders uit China, Indonesië en India die aangetrokken werden na afschaffing van de slavernij en die ook slachtoffer werden van een systeem dat hun positie nauwelijks beter maakte dan die van de slaven.
Adviesbureau
Anton de Kom had een adviesbureau op het erf van zijn ouders aan de toenmalige Pontewerfstraat waar hij spreekuur hield voor alle Surinaamse arbeiders over hun rechten, ongeacht de afkomst. Bij zijn gevangenneming in 1933 brak een massale opstand uit van Surinamers van verschillende etnische achtergrond. Toen de menigte het toenmalig Gouvernementsplein, nu het Onafhankelijkheidsplein, niet wilde verlaten opende de politie het vuur. Er vielen twee doden en 22 gewonden. Deze dag staat sindsdien bekend als de Zwarte Dinsdag. Zullen mogelijk ook nog apart excuses volgen aan de familie van deze twee doden en gewonden?
Vernietigend
Anton de Kom zal zich in zijn graf omkeren met deze excuses voor het familieleed. De schade die zijn gevangenneming en deportatie berokkenden was vernietigend voor het Surinaamse volk, met name voor het politieke bewustzijn. Anno 2023 hebben we nog steeds te maken met politieke leiders die zich blindelings aan Politiek Den Haag overgeven voor ondersteuning en oplossingen. Ook het aantal Surinamers dat van mening is dat Surinamers ons land niet kunnen besturen is anno 2023 onrustbarend hoog. Is dit de nalatenschap die Anton de Kom heeft verdiend?
Geïsoleerde excuses
De PALU waarschuwt voor de zogenaamde excuses uit Politiek Den Haag. Dekolonisatie en “onafhankelijk denken”, waarbij het Surinaamse belang centraal staat, is op de eerste plaats een eigen, Surinaamse verantwoordelijkheid, ook zoals Anton de Kom dat heeft neergezet in zijn boek “Wij Slaven van Suriname”.
Indien wij deze verantwoordelijkheid niet eerst zelf oppakken zullen de nazaten van de Nederlandse kolonisatoren hun eigen vertaling van de Surinaamse geschiedenis aan ons blijven opleggen, onder andere door de “geïsoleerde excuses”, eerst over het “slavernijverleden” en nu individueel eerherstel.
Indien wij onze eigen dekolonisatie niet eerst oppakken zullen ook zogenaamde herstelbetalingen hun “herstellende” uitwerking missen en zelfs leiden tot re-kolonisatie en nieuwe vormen van afhankelijkheid, verdeel en heers, onderdrukking en uitbuiting.
Nationaal dekolonisatie beleid
De PALU is daarom een voorstander van een “nationaal dekolonisatie beleid” dat op de eerste plaats gericht moet zijn op het blootleggen van de gevolgen van de systematische, koloniale onderdrukking voor het Surinaamse volk heden ten dage, te beginnen met het herwaarderen van de Surinaamse geschiedenis. Voor Anton de Kom was daarom het herschrijven van de Surinaamse geschiedenis belangrijk en het eren van de eigen verzetsstrijders die in eenheid vochten tegen de onderdrukking.
Het nationaal dekolonisatie beleid zal moeten leiden tot blijvende versterking van de Surinamer ongeacht de etnische afkomst, het ontwikkelen van de eigen capaciteiten, het beter benutten van de eigen opties en mogelijkheden, en het bevorderen van de daadwerkelijke samenwerking tussen verschillende groepen in de samenleving om zo ons land daadwerkelijk blijvend tot ontwikkeling te brengen.
